Scholen sloten hun deuren en afstandsonderwijs kwam in rap tempo op gang. Onderwijs op afstand was niet altijd makkelijk, maar we hebben ons er met zijn allen meer dan goed doorheen geslagen. De afgelopen maanden waren op z’n zachts gezegd een rollercoaster. Heeft deze periode het onderwijs ook wat gebracht? Bij die vraag staan we stil in dit artikel.
Zowel docenten als leerlingen kregen in de afgelopen maanden te maken met veel nieuwe situaties. Er werden creatieve oplossingen bedacht en nieuwe manieren gevonden zodat het onderwijs toch door kon gaan. Daarmee is de coronacrisis de start van hervormingen in het onderwijs, zo beweren sommigen. Zeker is dat we lessen kunnen trekken uit de periode van afstandsonderwijs.
1. Digitaal biedt kansen
De coronacrisis creëerde een technologisch experiment, met miljoenen leerlingen die vanuit huis en online lessen volgen. Het dwong docenten en leerlingen tot kritisch denken, probleemoplossen, creativiteit, goed communiceren, samenwerken en wegwijs worden in een nieuw systeem. Digitaal onderwijs kan onderwijs in het klaslokaal niet vervangen, maar biedt desondanks eindeloos veel mogelijkheden. Het afstandsonderwijs bewijst: er is een andere vorm van onderwijs mogelijk.
De afgelopen weken moesten ook docenten die niet zo happig waren op digitale leermiddelen hun weerstand laten varen. De terughoudendheid is bij velen verdwenen en bijna alle scholen denken nu na over hoe ze hun digitale successen blijvend kunnen integreren in het onderwijs.
2. Interactie is onmisbaar
Meer dan ooit bleek de afgelopen periode: lesgeven is meer dan alleen zenden. De eerste digitale lessen waren meer presentaties. Maar juist de interactie is belangrijk. Denk bijvoorbeeld aan de gezichtsuitdrukking van leerlingen waardoor je weet dat je de lesstof nog een keer moet uitleggen of aan vragen van leerlingen en klassendiscussies. Uit onderzoek blijkt dat leerlingen de lesstof beter onthouden wanneer deze interactief wordt aangeboden. Daarom is het fijn dat scholen weer opengaan. Al ontdekten docenten de afgelopen weken een breed scala aan mogelijkheden voor interactie met leerlingen op afstand. Mooi meegenomen en nuttig, om in de toekomst leerlingen ook op afstand effectief te kunnen begeleiden.
3. Het belang van school als fysieke locatie
School is een plek om te leren maar ook een plek waar leerlingen zorg en (extra) begeleiding krijgen. Een plek waar ze vaardigheden, zoals sociale en maatschappelijke competenties, opdoen. Tijdens de periode van afstandsonderwijs werd extra duidelijk dat onderwijs fungeert als gelijkmaker. Verschillen werden zichtbaar tussen de leerlingen die zelfsturend kunnen leren en ouders hebben om hen te begeleiden, en diegenen die het grotendeels alleen moeten doen. Soms zelfs met obstakels, zoals een moeilijke thuissituatie of ouders die geen Nederlands spreken. Zij lopen door afstandsonderwijs achterstanden op, die ze op school niet zouden hebben opgelopen. Fysiek onderwijs in de klas creëert gelijkere kansen.
4. Reflectiemoment docent en leerling
Het is niet zozeer een les, maar wel iets wat de lockdown ons heeft opgeleverd: een moment van reflectie. Docenten werden gedwongen na te denken over hun leraarschap. Op afstand bleken docenten aangewezen op flexibiliteit, creativiteit en differentiatie in hun manier van lesgeven. Leerlingen kregen door de isolatie inzicht in hun manier van leren en welk soort hulp ze nodig hebben.
5. De essentie van het vak weer duidelijk
En zelfs voor de maatschappij leek de crisis een reflectiemoment. De essentie van het vak is weer duidelijk. Docenten kregen veel lof voor hun inzet voor de leerlingen. Deze periode maakte nog eens duidelijk welke bergen werk docenten verzetten en wat ze daar allemaal voor moeten kunnen. Van up-to-date blijven met de nieuwste digitale technologieën tot aan emotionele ondersteuning bieden aan leerlingen – en dat alles naast het lesgeven.
Wat heb jij geleerd van de periode van afstandsonderwijs? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
