Personalized learning staat in Nederland nog in de kinderschoenen. Het Finse model is een dankbaar onderwijssysteem voor inspiratie. Binnen dit systeem wordt al jaren met succes personalized learning toegepast. In onze eerdere blogs over het Finse onderwijs werd al duidelijk dat dit onderwijssysteem zeer verschilt van het Nederlandse model.
Het basisonderwijs in Finland is een combinatie van het Nederlandse primaire en secondaire onderwijs (leeftijd 7-16). Al vanaf het begin is er veel aandacht voor de individuele leerling. Hieronder 5 inspirerende voorbeelden van personalized learning uit het Finse onderwijs.
1) Docenten blijven langer verbonden aan de klas
De eerste drie jaren van het Finse basisonderwijs worden leerlingen onderwezen door dezelfde docent. Dit heeft een groot voordeel: de docent kent de leerlingen door en door, waardoor gerichte individuele aanpak beter mogelijk is. Trage leerlingen hoeven niet binnen een jaar een bepaald minimum niveau te behalen. Door deze meerjarige verbinding kan de docent na de zomervakantie gewoon verder gaan met de leerling waar deze was gebleven. De leerling krijgt hierdoor de gelegenheid om in eigen tempo competenties te verwerven.
2) Differentiatie
Gelijkheid is een belangrijk uitgangspunt van het Finse onderwijs. Het potentieel van elke leerling moet gemaximaliseerd worden. Om dit te bereiken wordt er in de lessen zo veel mogelijk gedifferentieerd; passende aandacht en huiswerk voor elke leerling. Dit betekent niet alleen extra aandacht voor minder getalenteerde leerlingen, maar ook dat de leerlingen die behoefte hebben aan meer uitdaging dit ook krijgen. Heeft het kind hele specifieke behoeften, dan wordt er in sommige gevallen gebruik gemaakt van een aparte klas met een special-needs-docent of ‘taakleraar’.
3) Gepersonaliseerde toetsen
Hoewel onderwijs in Finland geen centrale examens kent, zijn er wel toetsmomenten. Aan deze toetsen worden geen cijfers of punten toegekend (dat is bij wet verboden) en dienen voor de docent als middel om de ontwikkeling van de leerlingen te meten. Ook voor de toetsen geldt differentiatie; ze worden aangepast aan de individuele leerling. Achterliggende gedachte hiervan is dat iedere leerling een eigen ontwikkeling doormaakt en dit vraagt om een op maat gemaakte toets. De toetsen hebben bovendien een positieve insteek. Leerlingen worden getoetst op wat ze kunnen, niet op wat ze niet kunnen.
4) Keuzevrijheid
Leren over iets dat je interesse heeft werkt motiverend. Personalized learning op Finse scholen betekent dan ook meer keuze voor de leerling. Per vak worden elk blok verschillende cursussen aangeboden. De leerling kan na een verplichte introductiecursus kiezen voor een vervolgcursus die zijn of haar interesse heeft. Dus in plaats van bijvoorbeeld één algemeen vak filosofie kan de leerling per blok een filosofie-cursus volgen rond een aansprekend onderwerp. Daarnaast is er de mogelijkheid extra cursussen te volgen voor leerlingen die meer uitdaging zoeken.
5) Open sfeer
Door de vaak kleine scholen heerst er op Finse scholen een informele sfeer. De verhouding tussen leerlingen en docenten is heel open wat weer bevorderlijk is voor de onderlinge communicatie. Sommigen karakteriseren dit zelfs als huiselijk. Tijdens de lunch eten docenten en leerlingen bijvoorbeeld gewoon gezamenlijk in de aula.
Wat vind jij van bovenstaande voorbeelden van personalisatie in het onderwijs? Zijn deze vertaalbaar naar de Nederlandse situatie?
