Podcasts zijn hip, maar wat kun je ermee in het onderwijs? We vroegen het Tjeerd van den Elsen van Radiorakkers, winnaar van de IPON Award 2020, en Lenny Tamerus, één van de makers van de podcast Op Houten Banden. Je kunt met de kinderen podcasts luisteren én maken.
PODCAST LUISTEREN
Dat kan via podcastprogramma’s als Spotify, iTunes, SoundCloud, podcastluisteren.nl en het nieuwe kinderpodcasts.nl. Gebruik een splitter zodat je meerdere koptelefoons aan een computer kunt hangen. Dan heb je genoeg aan één computer of tablet per tafelgroepje. Of maak naast de leeshoek een speciaal luisterhoekje.
1 Podcast als informatiebron
Kinderen kunnen een podcast luisteren om meer te leren over andere vakken, zoals aardrijkskunde of geschiedenis. Je richt je dan dus op de inhoud. Waar je gewoonlijk een lesboek of video gebruikt, kies je dan voor een podcast. Om meer uit een luistersessie te halen kun je vooraf luistervragen meegeven.
Voorbeeld: Op Houten Banden over een jongen die voor het verzet van Zeeland naar Groningen fietst. Er zijn werkbladen bij deze podcast met vragen over het verhaal en over feiten van de oorlog
2 Podcast voor je taal- en luisterdoelen
Hoe vaak werk jij bewust aan de doelen voor mondelinge taalvaardigheid? Wist je dat de kerndoelen daarmee beginnen? Podcasts leren kinderen om informatie te halen uit een gesproken tekst. Veel podcasts kunnen kinderen ook leren om het verschil te horen tussen een feit en een mening. Of om zich in te leven in andere personen.
Voorbeeld: Kinderpodcast Papa en mama zijn gescheiden. Je kunt bij aflevering 2 Het gevoel te moeten kiezen bijvoorbeeld vragen: waarom vond Roderick het gek dat er taart was? Welke herinnering heeft Nassir nog aan de scheiding? Welk beeld roept dit bij je op? Hoe voelen de kinderen zich onder de scheiding?
PODCAST MAKEN
Wil je met je groep podcasts gaan maken? Dan is het natuurlijk prachtig als je een pop-up podcaststudio kunt gebruiken. Maar met een goede mobiele telefoon en een gratis montageprogramma als Audacity kom je ook een heel eind.
Je kunt podcasts openbaar publiceren via sites als SoundCloud (gratis voor kleine accounts). Je kunt er ook voor kiezen om ze alleen via het intranet van je school aan te bieden. Zo kunnen alleen de kinderen en hun ouders ernaar luisteren.
3 Interviewserie
Waar willen de kinderen weleens meer over weten? En van wie? Nodig gasten uit in je klas en laat een of meer kinderen deze gast interviewen. Maak er een serie van. Help kinderen met het maken van een vragenlijst. Laat ze deze vragen op elkaar oefenen. Wat doe je als de geïnterviewde niet echt antwoord op de vraag geeft? Of een te kort antwoord? Bespreek het verschil tussen open en gesloten vragen. Bereid met de kinderen ook voor op welke wijze ze de gasten kunnen uitnodigen.
Begin met een door de leerkracht ingesproken intro. Bijvoorbeeld bij een serie over beroepen: ‘Weet jij al wat je later wilt worden? Brandweerman of advocaat? Groep 7/8 van basisschool Het Startpunt zoekt voor je uit wat elk beroep inhoudt.’ Of: ‘Al die vaders en moeders die elke dag naar hun werk gaan. Wat doen ze eigenlijk de hele dag? Groep 6 van basisschool De Ark vraagt hun ouders het hemd van het lijf.’
4 Hoorspel
Gebruik een goed voorleesverhaal. Laat de kinderen live geluiden maken terwijl jij voorleest. Is er wind op de achtergrond? Piept er een deur? Zijn er voetstappen? Zet bijvoorbeeld een bak met grind in de klas en laat de kinderen daarin lopen.
Je kunt het verhaal en de geluiden natuurlijk ook opnemen. Dat kan het beste los van elkaar, omdat je anders veel microfoons nodig hebt. Het monteren kost wel wat tijd. Wil je een stap verder? Neem dan een bestaand audioboek of hoorspel en kies één scene die je zelf maakt. Schrijf de tekst op. Maak er een script van met dialogen.
Je hoeft niet elk geluid zelf te maken. Je kunt de kinderen ook online laten zoeken naar gratis geluiden. Handige sites zijn bijvoorbeeld freesound.org en bbcsfx.acropolis.org.uk.
Supergaaf is het natuurlijk om een eigen hoorspel maken. Verzin samen een verhaal of pas een leesboek aan. Dat kost wel veel tijd. Misschien kun je het eens in plaats van de eindmusical doen?
5 Keukentafel-podcast
Veel podcasts zijn in feite een gesprek aan de keukentafel van vrienden met een gemeenschappelijke hobby, zoals de Formule 1 of Disney. Ze spreken met elkaar een onderwerp af en gaan daarover met elkaar in discussie. Dat kun je in de klas ook doen. Daarvoor gebruik je een opnameset met meerdere microfoons of een heel goede microfoon die je in het midden zet. Bereid de podcastsessies met de kinderen voor door de invalshoek goed te kiezen en een aantal vragen van tevoren op te stellen. Alle sprekers moeten zich daarop voorbereiden.
Voorbeelden:
- Mijn favoriete boek: de kinderen nemen hun favoriete boek mee en leggen aan elkaar uit wat ze er leuk aan vinden. Anderen reageren daarop. Ze kunnen ook fragmenten aan elkaar voorlezen.
- De voorbereiding van de musical: laat de kinderen in een aantal fases van de voorbereiding van de musical een podcast opnemen. Podcast 1 gaat bijvoorbeeld over de rollen. Welke rollen zitten er in de musical? Hoe vinden de kinderen dat die verdeeld moeten worden? Willen ze allemaal dezelfde rol? Podcast 2: het oefenen. Wat ging er mis? Welke hilarische dingen hebben de kinderen achter de schermen beleefd? Is het moeilijk om de tekst uit je hoofd te leren? Zijn daar trucjes voor? Podcast 3: de zenuwen. Zijn de kinderen zenuwachtig voor de première? Wat doen ze om hun zenuwen de baas te blijven?
6 Afscheidscadeau
Voor het afscheid van een leerkracht worden steevast knutselwerkjes gemaakt. Kies eens iets anders: maak met elkaar een podcast. Ga met een microfoon de school rond. Vraag niet: ‘Wat vind je van de juf?’ Want de kans is groot dat het antwoord niet verder gaat dan ‘leuk’ of ‘lief’. Laat de kinderen en collega’s vertellen over wat zij met deze leerkracht beleefd hebben. Hebben ze samen gelachen? Gehuild? Gedanst? Viel het kwartje ineens bij die moeilijke som? Ofwel: verzamel anekdotes. En op welke momenten zullen ze hem of haar missen? Monteer de reacties daarna achter elkaar en zet er een mooi muziekje voor, na en eventueel zelfs tussendoor. Als je de podcast openbaar online zet, moet je daar wel voor betalen, bijvoorbeeld op AudioJungle.
