Er was eens een meisje van veertig, dat steeds meer moeite had met de wereld om haar heen. Die wereld veranderde snel en speelde zich steeds vaker online af. Apps downloaden, social media volgen en online meetings bijwonen; het vulde haar dag. Ze stak veel tijd in het up-to-date blijven, want ze was bang om outdated te raken.
Het zal je niet verbazen, dat meisje ben ik. En hoewel ik een type ben dat openstaat voor verandering en ik al twaalf ambachten heb uitgeoefend, begint het te schuren. Als freelance journalist word ik continu geconfronteerd met nieuwe technologische mogelijkheden. Van een robot die sportverslagen schrijft tot nieuwe socialmediaplatforms die als paddenstoelen de grond uit schieten. Van 5G-internet tot 4D-geluid.
Superinteressant allemaal. Maar ik maak me zorgen. Om mezelf, om onze maatschappij en om jullie, lieve leerkrachten. Door in al het nieuwe mee te gaan, verliezen we andere kennis. En als we niet uitkijken verliezen we de lol in ons vak. Want eigenlijk wil ik mijn tijd steken in het verbeteren van mijn interviewtechniek en in het scherpen van mijn pen. Maar ik kom niet toe aan wat ik het liefste doe.
Hetzelfde zie ik gebeuren in het onderwijs. Waar is die leerkracht gebleven die tijd kan steken in het voorbereiden van een supergaaf verhaal? Waarmee hij de klas muisstil krijgt? Wat ik van mijn Nathan en Levi hoor, is dat er vooral filmpjes op het digibord worden gestart. En bij sommige leerkrachten past het. Zij houden niet van verhalen vertellen, van zelf natuurkundige proefjes voordoen. Zij hoeven niet zo nodig een bordtekening voor de jarige te maken. Zij hebben andere talenten. Voor hen zijn apps en YouTube echt een uitkomst. En daar is niets mis mee.
Maar wat als je nu die leerkracht bent die dat talent wel heeft? En er ook nog eens veel plezier aan beleeft? Is er nog ruimte voor deze juffen en meesters? Of vallen ze uit en kiezen ze voor een ander vak? En verliezen we met hen belangrijke ambachtelijke kennis en vaardigheden?
Verandering is onvermijdelijk. Sinds de industriële revolutie verdwenen tientallen beroepen. Wie kent de ‘porder’ en ‘ketellapper’ nog? Maar steeds vaker vallen we weer terug op kennis uit die oude ambachten. Groene architecten werken met oude houttechnieken en materialen als leem. Duurzame transportbedrijven kiezen ervoor om met zeilschepen te varen. Oude kennis blijkt waardevol in een nieuwe context.
Die integratie van oud en nieuw gun ik het onderwijs ook. Dus koester je ambachtelijke vaardigheden als leerkracht. Maak die tekening als je daar blij van wordt, schuif een halfuur leeg in de planning om dat verhaal te vertellen. En deel het met die collega die wel gek is op social media en YouTube. Want daar komen geweldige posts, filmpjes of ideeën voor hybride projecten uit voort. En sein me even in als je daarmee samen een nieuwe ervaring opdoet. Heb ik meteen weer een onderwerp om mijn pen aan te scherpen.
