Elke school wil graag garant staan voor een veilige leeromgeving en kinderen een klimaat bieden waarin iedereen voldoende tot ontwikkeling en leren komt. In dit artikel vind je zeven aanbevelingen voor het creëren van zo’n klimaat.
Dit artikel is afkomstig uit het Praxisbulletin van september 2016. Praxisbulletin is een praktisch, onafhankelijk vakblad voor basis- en speciaal onderwijs en verschijnt 10 keer per jaar. Elke maand delen we een speciaal geselecteerd artikel uit een eerder verschenen nummer! Meer weten? Kijk op praxisbulletin.nl.
Sinds augustus 2015 zijn scholen wettelijk verplicht sociaal veiligheidsbeleid te voeren en een coördinator aan te stellen die dit beleid coördineert en aanspreekpunt is wanneer er sprake is van pestgedrag. Daarnaast ben je verplicht jaarlijks de veiligheid op school te monitoren. Werk maken van sociale veiligheid betekent dat er acties nodig zijn op zeven gebieden. Hieronder lichten we deze gebieden toe:
1. Draag een expliciete sociale en morele norm uit
Voor het stimuleren van positief sociaal gedrag is het creëren en expliciet uitdragen van een positieve sociale en morele norm van groot belang. Hiervoor is het nodig om met je team na te gaan welk gedrag je verwacht binnen de school. Maak dit zichtbaar in een paar helder geformuleerde regels die gelden voor alle kinderen, hun ouders en alle teamleden.
2. Maak van de klas een gemeenschap
Onderzoek wijst uit dat kinderen zich positiever ontwikkelen als ze deel uitmaken van een gemeenschap en als ze het gevoel hebben dat ze ertoe doen. Dit gevoel kun je creëren door bijvoorbeeld elke morgen alle kinderen persoonlijk te begroeten, door kinderen te laten samenwerken en door samen omgangsafspraken en groepstaken te bedenken.
3. Maak ook van de school een gemeenschap
Voor de kinderen is het belangrijk dat ze voelen dat ze ‘van iedereen zijn’. Laat nieuwe leerkrachten zich voorstellen aan alle groepen, laat de oudere kinderen jongere kinderen helpen bij activiteiten, sta als schoolleider ’s ochtends aan de deur en beschouw een probleem of incident als een gezamenlijk probleem.
4. Investeer in de relatie met de kinderen
Uit onderzoek blijkt dat voor kinderen een goede relatie met de leerkracht de belangrijkste factor is die zorgt voor een gevoel van veiligheid. Leg vanaf dag één contact met kinderen, vraag naar wat hen bezighoudt, waar ze tegenop zien, welke dingen ze leuk of juist spannend vinden en vertel over jezelf.
5. Zet coöperatieve werkvormen in
Met deze werkvormen leren kinderen om aandacht te hebben voor elkaar en om met ieder kind binnen de groep samen te werken, waarbij niemand wordt buitengesloten. Bovendien kom je met deze werkvormen tegemoet aan een natuurlijke behoefte van kinderen: erbij horen en actief zijn.
6. Maak kinderen medeverantwoordelijk, ook bij pesten
Door kinderen echt mee te laten denken over belangrijke kwesties die spelen in de school, gaan ze zich verantwoordelijk voelen en gedragen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het instellen van commissies van kinderen die meedenken over de inrichting van het plein of de veiligheid van de school.
7. Bekrachtig gewenst gedrag
Voor het ontstaan van een veilige en plezierige leeromgeving, is het noodzakelijk om gedrag dat je graag ziet bij kinderen positief te bekrachtigen door ‘opstekers’ of complimenten. Ook kun je kinderen leren om positief gedrag bij elkaar te benoemen en waardering uit te spreken naar elkaar.
Tot slot
Met bovengenoemde activiteiten ontstaat er een veilig sociaal klimaat en zorg je ervoor dat je de kinderen voorbereidt op hun rol in de democratische samenleving. Een democratie heeft tenslotte actieve, initiatiefrijke burgers nodig die niet alleen hun eigen belangen nastreven, maar ook bijdragen aan het algemeen belang. Meer lezen? Download nu het complete artikel uit Praxisbulletin!
Hoe zorg jij voor een veilig sociaal klimaat op school? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
