Remko van der Drift is ‘faalkundige’. Als geen ander weet hij hoe je moet falen en dat het belangrijk is jezelf niet uit het veld te laten slaan bij tegenslag. Leren en proberen, dat is waar het om draait. Het proces is daarbij wellicht nog belangrijker dan de uitkomst. In dit artikel vertelt Remko over een e-mail die hij kreeg van een lezer van Fouten maken, zijn boek over durven te falen.
Een lezer van Fouten maken moed mailde me vanochtend:
‘Ik heb je boek net op tijd gelezen/geluisterd… Nu ik de kinderen weer op school begeleid met hun schoolwerk, probeer ik erop te letten dat ik hun groeimindset stimuleer. Ook merk ik hoe vaak ze zelf al een oordeel klaar hebben over hun eigen werk. Ze lieten me hun tekenschriften zien, en zeiden soms ‘en dit is een mislukte tekening’. Met jouw boek in het achterhoofd, antwoordde ik dan ‘nee, dat is een oefentekening’. Ook hebben we een nieuw tekenspelletje geïntroduceerd: ‘alles kan iets worden’. Hiervoor neem je een klein papiertje en daar maak je een paar krassen op. Vervolgens kijk je samen naar wat het zou kunnen voorstellen en teken je dat. Mijn jongste (een kleine perfectionist) geloofde het eerst niet, maar werd daarna erg enthousiast! Fijn om te merken hoe snel ze het oppikken.’
Groeimindset stimuleren
Prachtig toch? Laat leerlingen leren in plaats van presteren. Gun ze proberen in plaats van perfectioneren. Stimuleer hun groeimindset, een theorie van de Amerikaanse hoogleraar psychologie Carol Dweck. Bij een vaste mindset, het tegenovergestelde, ga je ervan uit dat je leervermogen aangeboren en onveranderbaar is, net als de kleur van je ogen. Je vindt jezelf bijvoorbeeld wel of niet creatief. Fouten zijn een bewijs van dit onvermogen. ‘Dit is een mislukte tekening’ kan dan ook betekenen ‘ik kan niet tekenen en ik kan dit ook niet leren’. Want wanneer je je ergens voor moet inspannen en het mislukt, dan is dat met een vaste mindset een teken dat je geen talent hebt. Proberen is met deze mindset dus nutteloos.
Met een groeimindset ga je ervan uit dat een deel van je leervermogen is aangeboren en dat een groot deel ook veranderbaar is. Misschien ben je nu nog niet creatief, maar kun je dat wel worden door nieuwe dingen te proberen en uitdagingen aan te gaan. Door te gaan krassen en kijken wat daaruit kan ontstaan bijvoorbeeld. Fouten zijn daarbij leermomenten. Ze doen je niet twijfelen aan je leervermogens, want die zijn nu eenmaal ontwikkelbaar. Je hoeft niet bang te zijn om niet goed genoeg gevonden te worden. Falen staat met een groeimindset gelijk aan leren en ontwikkelen. Om deze groeimindset te stimuleren, helpt het om te denken in ‘nog niet’.
‘Nog niet’
Wanneer kinderen zeggen ‘dit is een mislukte tekening, ik kan niet goed tekenen’, leg ze dan uit dat ze altijd beter kunnen worden in tekenen. En dat het daarbij helpt om te denken ‘ik kan nog niet goed tekenen’. Met ‘nog niet’ help je kinderen om bewust in een leerproces te zitten. Het stimuleert de groeimindset en betekent: je bent aan het leren, je hebt het geprobeerd en het werkte ‘nog niet’. Ga maar verder met proberen en fouten maken, je kunt daarmee verder groeien. ‘Nog niet’ geeft veel meer zelfvertrouwen en volharding om te blijven leren.
Meer weten?
Ga ‘nog niet’ zelf maar eens proberen met je kinderen. Als dit moeilijk voor je blijkt te zijn, geef dan niet op. Blijkbaar kun jij zelf dan ook iets ‘nog niet’. Wil je meer te weten komen over Remko en over faalkunde? Bekijk dan zijn website.
Hoe leer jij jouw leerlingen dat het oké of zelfs goed is om te (leren) falen? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
