“Wat willen we bereiken met de opvoeding in een wereld waarin kinderen overspoeld worden met oncontroleerbare informatie?”. Deze uitspraak merkte ik op in het artikel “Internet en tv doen het klassieke kind verdwijnen” in Trouw. Daarin stond een aantal stevige uitspraken van de Utrechtse hoogleraar ontwikkelingspsychologie Willem Koops. Met bijbehorende pittige reacties.
In dit artikel stelt Koops onder andere dat het in Nederland ontbreekt aan een heldere opvoedvisie. Zolang deze visie er niet is, zat volgens Koops het beleid van minister Rouvoet (jeugd en gezin) niet gaat werken zonder. Scholen moeten veel meer van de huidige technologie gebruikmaken en kinderen dingen leren die ze nodig hebben in de samenleving, vervolgt Koops. “Dat betekent dat ze de beperkingen van het prachtige Google leren zien, dat ze kritisch hun bronnen leren controleren, dat ze zorgvuldig zijn in citeergedrag en dus controleerbaar redeneren.”
Hier heeft Koops wel een punt. Steeds vaker gaan internetters ervan uit dat alles op internet waarheid is. Of het nu gaat om Wikipedia, NOS.nl of zelfs Geenstijl.nl. En soms weten ze ook niet beter, want niemand leert hun wat waar is of niet. Zo bleek nog onlangs uit het Belgische onderzoek “Cyberteens@risk? Tieners verknocht aan internet, maar ook waakzaam voor risico’s” dat jongeren tussen de 12 en 18 jaar aangeven nooit tips of advies te krijgen over internetgebruik (26,8%). En als ze al advies krijgen, dan is het van vrienden (46,2%) of oudere broers/zussen (26,9%). Zeker niet de personen die kunnen vertellen hoe je bronnen moet verifiëren.
Begin april besteedde het VPRO-programma Tegenlicht aandacht aan waarheid op internet en vooral die van Wikipedia. Andrew Keen – auteur van het boek The Cult of the Amateur; how todays Internet is Killing our Culture and Assaulting Our Economy – waarschuwde in deze aflevering voor onbetrouwbare informatie. Iedereen kan publiceren wat hij of zij wil en bij Wikipedia komen die publicaties zelfs in een online encyclopedie terecht. Die content wordt dan niet op kwaliteit en waarheid gecontroleerd en beheerd, aldus Keen.
Naar mijn mening is dit weer een stap terug naar de oude gedachte dat de intellectueel, de professor of docent bepaalt wat goed of fout is. En wel of niet waarheid is. Maar de informatievoorziening verandert en daarmee ook de bron. Als een jongere nu iets op Wikipedia neerzet over sms, is dat dan minder waar dan een stukje uit de handleiding van KPN? Het mooie van Wikipedia is dat bezoekers de informatie corrigeren, zodat de waarheid altijd weer (letterlijk) tevoorschijn komt. Zo was het Adam Curry die zichzelf in 2004 de term podcast toeeigende. Onterecht bleek later. Andere Wikipedia-bezoekers hadden dit allang online gecorrigeerd. En dit was niet het enige Wikipedia-schandaal: denk maar aan prinses Mabel en Sonja Bakker. Ook hier werd de informatie snel weer gecorrigeerd door Wikipedianen.
Op Wikipedia mag iedereen dus de waarheid neerzetten, aanvullen of aanpassen. Zo ontstaat door nieuwe informatievoorziening ook een nieuwe waarheid. Als docent zul je jezelf moeten afvragen hoe je tegenover de informatie en de waarheid van internet staat. En belangrijker nog, hoe een leerling hiermee mag of kan omgaan. Een bronvermelding is misschien al niet meer voldoende. Moet de leerling precies laten zien hoe hij/zij bij de informatie is gekomen als een leerproces? Ik ben benieuwd hoe u dat in de praktijk oplost. Door een reactie bij dit artikel achter te laten, kunt u uw mening of suggesties met anderen delen.
