2010 is het jaar van de tablet of beter gezegd: de iPad. Al maanden gonst het binnen uitgeverijen. De eerste exemplaren circuleren inmiddels, meegebracht van reizen naar landen waar het apparaat al wel te koop is. Zo hoeven we niet te wachten tot juli om ons op de hoogte te stellen van de innovatie die volgens sommigen uitgeven ‘as we know it’ zal doen eindigen.
Eind april mocht ik kort een iPad in handen houden, te kort om alle functionaliteit uit te proberen maar kort genoeg om een eerste oordeel te vormen: prachtig ding, handig in de trein of tijdens vakanties, maar niet echt geschikt om in het onderwijs te gebruiken. Waarom dat oordeel? Het is lastig typen op een touch screen en er blijft bovendien weinig ruimte over op het scherm voor de content waar je mee werkt. Dat is niet handig want het gaat het er in onderwijs nu juist om dat je iets met de geboden informatie doet; je schrijft, of het nu om een kort antwoord gaat of een langer werkstuk. Schrijven – en dus typen – is daarmee essentieel in het leerproces. Die iPad is een leuk hebbedingetje, maar niet geschikt voor in de klas, zo stelde ik enigszins gerustgesteld vast. Uitgeven ‘as we know it’ zou in de educatieve uitgeverij nog even kunnen blijven bestaan.
Vorige week kon ik enkele dagen een iPad gebruiken en – belangrijker – ook mijn kinderen van 9 en 12. Resultaat: ik ben niet meer zo zeker van mijn zaak. Eerst maar even dat typen. Zelf tik ik stevig op mijn toetsenbord, ruim 35 jaar geleden zo geleerd op een Scheidegger typemachine met fel gekleurde hulzen over de lettertoetsen. Toch kwam ik nu met wat oefening ook heel aardig op de iPad uit de voeten. Zo liep het werken met de woordtrainer – een veel gedownloade Malmberg app voor de iPhone – prima, zeker toen ik door kreeg dat je deze app op een iPad 2x zo groot kunt maken! Keurig typte ik de juiste antwoorden in het daartoe bestemde veld.
Mijn kinderen bleken snellere leerders. Ervaren als zij met een touch screen telefoon zijn, vlogen hun vingers over het scherm, inclusief het toetsenbord. Hen zo bezig ziende, realiseerde ik me het bijzondere karakter van de iPad: direct contact met de content op je scherm. Je tikt aan, je scrollt, je vergroot en verkleint, je versleept, je draait, je speelt piano en, ja, je tikt ook letters aan! Directe aanraking met je vingers in plaats van het gebruik van gereedschap als muis of toetsenbord.
Scholen met één laptop per leerling kijken verwachtingsvol uit naar digitaal invulbare werkboeken van de educatieve uitgeverijen. Maar als zo’n school in plaats van lap tops voor een iPad kiest (de eerste pilot voor volgend schooljaar staat gepland), zou je als educatieve uitgeverij meer moeten gaan bieden. We kunnen starten na te denken over hoe educatieve content op een touch screen het best kan werken; vingertoppen die een route op een kaart vastleggen, die een simulatie bedienen, die woorden of beelden verbinden, enzovoort. En daarnaast dan praktische functionaliteit ontwikkelen die de plaats van het schrijven als waardevol element in het leerproces vasthoudt.
Als je de kinesthetische voordelen van het touch screen in je digitale educatieve content weet te benutten, zie ik een mooie toekomst voor de iPad en gelijkwaardige tablets in het onderwijs. Zo’n afbeelding van een iPad in een toetsenbord-dock is dan eigenlijk een ontkenning van wat dit apparaat werkelijk is. Gewoon bedoeld voor degenen die net als ik iets te snel hun oordeel klaar hebben.
Jan van Miert, Uitgeverij Malmberg
Met dank aan InCT, Platform innovatief uitgeven
