Omgaan met geld, het is iets waar volwassenen mee kunnen tobben, maar helaas hebben ook veel jongeren er moeite mee. Zo vertoont 2/3 van het aantal Nederlandse scholieren ‘risicovol financieel gedrag’. Dit houdt in dat zij in vergelijking met de overige 1/3 van de scholieren vaker lenen, ze vaker geld tekort hebben, ze meer moeite hebben om verleidingen te weerstaan en dat ze het moeilijk vinden overzicht te houden over hun inkomsten en uitgaven.
Ook de noem-maar-op gezinnen
Het gaat hier niet alleen om jongeren die in de jeugdhulpverlening terecht zijn gekomen; ook jongeren die ‘gewoon’ opgroeien, in rijke – arme – modale – gebroken -hechte- en noem-maar-op gezinnen, geven aan dat het lastig is met geld om te gaan. Aangezien het voor ouders soms moeilijk is om consequent te zijn naar hun kinderen toe, krijgen scholen hierin een taak ‘toebedeeld’: maak het bespreekbaar in de les. Omdat ik me bezighoud met het vak Verzorging (en breder Mens en Natuur) weet ik dat ‘omgaan met geld’ al een belangrijk onderwerp is tijdens de les. Maar ik ben van mening dat er een ‘leerlijn geld’ gemaakt moet worden, in het kader van ‘een leven lang leren’. Daarbij moet de realiteit van het dagelijkse leerlingleven zoveel mogelijk in de klas gehaald worden, al dan niet in combinatie met het interactieve aanbod van lesmateriaal op het internet.
Zomaar wat ideeën:
· Gastles
Veel banken en financiële instellingen bieden gastsprekers aan voor scholen. Dan horen de leerlingen het ook eens van iemand anders. Landelijk kun je daarvoor terecht bij bijvoorbeeld ABN/AMRO, ING, maar ook kleine initiatieven in gemeenten zijn er genoeg, zoals Civic in Zeeburg of plaatselijke Rabobanken. En kijk vooral ook bij Gast in de klas, dat op de NOT2011 een innovatieprijs kreeg.
· Theatervoorstelling
Er zijn verschillende bureaus die een theatervoorstelling met als thema ‘geld’ aanbieden. Samen met een verwerkings- of reflectieopdracht kan dit heel leerzaam zijn. Voor het PO en VO kun je bij het Nibud het lespakket In&Out bestellen waarbij een theatervoorstelling hoort. Deze theatervoorstelling, Klassekunst, kun je ook zonder het lespakket boeken.
· Spel
Een spel motiveert leerlingen, zeker als er enige competitie inzit. Een voorbeeld is het spel Check je geld. Maar kijk ook bij het overige onderwijsaanbod van het Nibud, of google maar eens: het aanbod is groot.
· elo (elektronische leeromgeving)
Verschillende uitgevers en instellingen bieden lesmateriaal op internet aan en zeker de game-achtige settings spreken leerlingen aan. Een voorbeeld is Zonder Cash ben je nergens, een meerjarencampagne met diverse thema’s per jaar. Of de ROC lesmodules van LEF voor jongeren van 16-18 jaar. Jongeren leren in een social mediarijke omgeving met elkaar over de rol van geld.
· Mini-onderneming
Laat leerlingen een mini-onderneming opzetten waarbij ze in leersituaties worden gebracht en ze financiële afwegingen moeten maken. Je kunt kinderen niet vroeg genoeg in aanraking brengen met ondernemerschap. Het stimuleert ook creativiteit en onafhankelijk denken. Laat ze een (web)winkel opzetten. Een mooi voorbeeld is BizWorld.
· Tentoonstelling/Museumbezoek
Ga op excursie naar het Geldmuseum met speciale educatieve programma’s of naar De Nederlandse Bank in combinatie met hun aanbod van aantrekkelijk (interactief) onderwijsmateriaal.
· Internet
Realiteit in je klas is ook het aanbod op internet bekijken. Het voert me nu te ver om het grote aanbod met naam en toenaam te noemen. Maar een uitgangspunt kan Schooltv zijn. Kijk bijvoorbeeld naar SpangaS Leergeld. Een serie die tot de verbeelding van vo-leerlingen spreekt. Kijk op Eigenwijzer, een mooie bron voor docenten en leerlingen. Of zomaar een voorbeeld van een clip voor in de wiskunde/economie les: Geld, de wiskunde die van waarde is.
De ultieme test
Ik kan nog veel meer opnoemen, maar ik denk dat de kern wel een beetje duidelijk is: omgaan met geld is een kunst die we allemaal zouden moeten beheersen. Je kunt er niet vroeg genoeg mee beginnen. Maar lastig is het wel. En begin je nu aan jezelf te twijfelen? Doe dan de financiële opvoedtest. Ter geruststelling … of juist niet.
