Voor leerlingen betekent zomervakantie niet alleen vrij zijn van school, maar vaak ook werken om geld te verdienen voor een vakantie, een scooter, een gadget of om te sparen voor de rest van het jaar. Vakantie- en bijbanen roepen vaak vragen op: wat verdient een vakantiebaan eigenlijk? Hoeveel uur moet je werken om € 300 bij elkaar te krijgen? En belasting, hoe werkt dat precies?
Leerlingen moeten weten dat je belasting moet betalen over je verdiende vakantiegeld. Maar ook dat je (een deel van) de belasting die je betaalt, kunt terugkrijgen. In dit artikel wordt een aantal handige tips en lesideeën (zelfs een kant-en-klaar opdrachtenblad) gegeven om het in de klas over (vakantie)baantjes te hebben.
Onderzoek
Het Nibud doet jaarlijks onderzoek onder scholieren m.b.t. geldzaken. Hieruit blijkt dat veel scholieren een baantje hebben of werken tijdens de vakantie. In het Nibud-Scholierenonderzoek 2010-2011 is gevraagd naar bijbaantjes tijdens schoolweken en naar baantjes tijdens de vakantie. Het blijkt dat 15 procent van de 12-jarigen een baantje had tijdens de schoolweken en 31 procent vakantiewerk deed in de zomervakantie van 2010. Bij de 17- en 18-jarigen lagen de percentages veel hoger: driekwart van deze groep heeft een bijbaantje en driekwart heeft vakantiewerk.
Informatieve sites voor leerlingen
Leerlingen kunnen op internet veel informatie vinden over vakantiewerk en (bij)banen, zoals:
- Nibudjong
Nibudjong richt zich op jongeren van 12 tot 18 jaar. Je vindt op deze site allerlei informatie over geldzaken: van zakgeld tot bijbaantjes, van geld uitgeven tot sparen. Voor ouders en docenten is er een speciale pagina waar je heel praktisch (les)materiaal vindt, waaronder online games en veelal gratis boeken en brochures.
- FNV Jong
De jongerenafdeling van de FNV besteedt ook aandacht aan het thema bijbanen en vakantiewerk. Hier vinden leerlingen heel bruikbare informatie over alles wat er komt kijken bij het zoeken, vinden en vooral belonen van vakantiewerk. Tijdens de zomerperiode organiseert FNV Jong elk jaar de Vakantiewerkcampagne. FNV-jongerenleden trekken het land in om jongeren te informeren over vakantiewerk.
- CNV jongeren
Op deze website van CNV jongeren vind je heldere informatie over vakantiewerk en bijbaantjes.
- Postbus 51
De rijksoverheid biedt uitgebreide informatie over baantjes, duidelijk gestructureerd. Ook is er een mooi pdf-document beschikbaar dat je in de les kunt gebruiken.
- Tipmachine
Nibudjong heeft een zogenaamde Tipmachine waar jongeren elkaar tips geven. Je kunt zoeken op een ‘probleem’ waarna je een lijst met tips ziet. Een voorbeeld is: “Ik wil een baantje zoeken”.
- Belastingopgave voor jongeren
Een docent maatschappijleer heeft op YouTube een heldere uitleg geplaatst over het invullen van een teruggaveformulier van de belasting.
Zorgeloos of bezorgd?
Er zijn altijd leerlingen die zich nergens zorgen over maken. Die erop vertrouwen dat hun ouders alles voor ze kopen. Deze leerlingen hebben meestal geen idee wat het inhoudt om ergens voor te sparen. Om deze groep toch een beetje wakker te schudden kun je ze klassikaal de spaarnavigator van Nibudjong laten invullen. Om de leerlingen zich ervan bewust te maken hoe ze met geld omgaan kun je ze de Spangasgeldtest laten maken.
Opdracht
Dit werkblad bevat kant-en-klare opdrachten waarmee leerlingen aan de slag kunnen. De opdrachten gaan over werken, regels, belasting en hun eigen geld. De antwoorden vinden ze op aangegeven internetsites.
Tip
Wanneer je de leerlingen de opdracht laat maken, zou je de les kunnen starten en/of eindigen met de leerlingen te laten uitzoeken welke bijbaan of vakantiebaan het meeste oplevert. Maak een lijst van de bijbanen (op het digibord?) die de leerlingen hebben en vraag wat ze per uur verdienen. Er komt dan naar boven welke baan het beste verdient. Ook kun je discussiëren over het soort werk dat leerlingen doen: de meningen over wat ze leuk, zwaar, vervelend of goed belonend vinden, lopen meestal sterk uiteen!
