Onlangs mocht ik tijdens de Onderwijsdag van het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap (KNAG) een presentatie geven over actualiteit in de les. Op zich geen vreemd gegeven voor docenten aardrijkskunde; iedere docent heeft weleens een stuk uit de krant geknipt en daarmee de les geopend. Maar het internet en het digibord bieden allerlei nieuwe mogelijkheden om de ‘echte’, actuele wereld de klas in te brengen. Maar waarom zou je dat eigenlijk willen – of moeten – doen? Die vraag zal ik in dit artikel proberen te beantwoorden.
Interesse voor aardrijkskunde
Ten eerste kun je actuele gebeurtenissen gebruiken om interesse op te wekken. Bij fysisch-geografische thema’s is dat vaak gemakkelijk. De krachten van de natuur zijn aansprekend voor jong en oud. De BBC-serie Frozen Planet breekt niet voor niets kijkcijferrecords. En het meest gedeelde artikel op Facebook was in 2011 een fotoserie van de New York Times over Japan, vóór en na de tsunami.
Kennis over aardrijkskunde opfrissen
Actualiteiten kun je ook gebruiken om voorkennis te activeren. Beelden van de overstromingen in Thailand nodigen uit tot het opfrissen van kennis over klimaatgebieden. Hoe zat het ook alweer met het verschuiven van de intertropische convergentiezone (ITCZ) en het ontstaan moessons?
Lesstof concreet maken
Het nieuws maakt de leerstof ook concreet. In de tweede fase leren we leerlingen over de levensloop van tropische stormen. Dat kan met kaarten en modellen in de boeken, maar een echte hurricane kan veel verduidelijken.
Theorie uitleggen
Je kunt het nieuws ook gebruiken om theorie of begrippen uit te leggen. Rond de geboorte van de zeven miljardste mens op aarde zijn er veel interessante publicaties verschenen. Zo kun je dit artikel prima gebruiken als inleiding bij de theorie van de demografische transitie.
Wereld, continent, land of regio
Voor een geograaf is het vanzelfsprekend dat je verschijnselen op verschillende schaalniveaus bekijkt. Om deze vaardigheid met leerlingen te oefenen kun je gebruik maken van de actualiteit. Afgelopen zomer werden we opgeschrikt door nieuws over droogte en hongersnood in de Hoorn van Afrika. De Hoorn van Afrika is echter een enorm groot gebied met verschillende klimaten. Was de situatie daar overal zo slecht? Een team van het programma Nieuwsuur ging naar Ethiopië en bracht de regionale verschillen treffend in beeld.
Oplossingsgericht denken
Ten slotte kun je de actualiteit inzetten om oplossingen voor vraagstukken aan te dragen. In ons vak richten we ons vaak op problemen in de wereld: armoede, klimaatverandering, ontbossing, etc. Niet altijd inspirerend voor jonge mensen die wat van hun leven en de wereld willen maken. Gelukkig is er ook genoeg positief nieuws om in de klas te behandelen.
Humboldt brengt actualiteit in je les
In onze nieuwe lesmethode Humboldt hebben we veel aandacht voor de actualiteit. Op de website van de methode publiceren we geregeld geografisch nieuws met opdrachten voor leerlingen. Ook kun je er alvast aan de slag met een voorbeeldhoofdstuk over het thema water. Ik nodig je uit om een kijkje te nemen op www.humboldt-online.nl en hoor graag wat je ervan vindt.
In een volgend artikel zal ik meer tips geven hoe je gemakkelijk op de hoogte blijft van geografisch relevant nieuws.
Falco Zwinkels, uitgever aardrijkskunde
