De nieuwe examenprogramma’s biologie voor havo en vwo gaan in augustus 2013 van start. Het uitgangspunt van dit nieuwe programma is de concept-contextgedachte. Het doel hiervan is dat leerlingen hun biologische kennis leren toepassen in verschillende contexten: denk hierbij aan contexten uit de leefwereld, de beroepsuitoefening en de wetenschap.
Als gevolg van deze vernieuwing is ook het lesmateriaal aangepast. Onder sommige biologiedocenten is er discussie ontstaan over de vraag in hoeverre een methode kan samengaan met deze concept-contextgedachte. Yvonne Morsink en René Westra, respectievelijk uitgever en auteur van de methode Biologie voor jou, leggen uit hoe zij dit met de vernieuwde methode hebben aangepakt.
Hoe is de concept-contextbenadering vormgegeven in de lesmethode?
Morsink: “Bij de nieuwe methode hebben we ervoor gekozen de leerlijn vorm te geven vanuit de concepten. Wij vinden het belangrijk dat leerlingen de structuur goed doorzien. De structuur helpt hen de lesstof eigen te maken. Daarnaast hebben we ervoor gekozen om op logische momenten contexten in te brengen die de concepten betekenis geven.”
Hoe ziet dit er concreet uit?
Westra: “Ieder hoofdstuk begint met een basiscontext om de leerlingen te laten focussen op het onderwerp waar het hoofdstuk om draait. Vanuit deze context worden de verschillende concepten aangeboden. Het hoofdstuk Ecologie begint bijvoorbeeld met wetenschappelijk Nederlands onderzoek naar troebele wateren en heldere meren. Door in te spelen op zwem- of visavonturen van leerlingen wordt duidelijk dat dit onderzoek ook voor henzelf van belang is. Ecologie wordt zo door de context maatschappelijk relevant gemaakt.”
In hoeverre is het aanbieden van contexten nieuw? Docenten dragen ter verduidelijking van concepten toch altijd al contexten aan in de les?
Morsink: “Wat nieuw is, is dat het gebruik van die contexten nu zijn vastgelegd in het examenprogramma. Dat heeft er toe geleid dat wij contexten een duidelijke plaats hebben gegeven in de methode. Leerlingen moeten worden getraind in het werken met contexten. Ze moeten kunnen oefenen met opgaven die vanuit contexten werken. Op die manier kan je prima met een lesmethode concept-context onderwijs geven. Mocht je als docent meer met concept-context willen doen, dan kan dat ook. Leerlingen kunnen met de methode zelfstandig aan de slag en dat geeft de ruimte aan de docent om daarnaast met eigen inbreng te komen.”
Dus docenten zitten niet vast aan een opgelegde didactiek?
Westra: “Het aantrekkelijke van de wijze waarop de methode invulling geeft aan de concept-contextgedachte is dat het boek geschikt is voor degene die zegt: “Ik wil alleen het boek en daar wil ik het mee doen,” tot de docent die zegt: “Ik wil veel eigen materiaal.” Deze kan dat heel goed in het verlengde van het boek gebruiken. Dat is de grote vrijheid die ik in Nederland heel erg waardeer. De Staat levert de concepten en de docent bepaalt hoe hij deze concepten in de klas aanbiedt. De nieuwe Biologie voor jou is een goede lesmethode waarmee concept-contextonderwijs prima toe te passen is.”
Wat vindt u van het concept-contextonderwijs in combinatie met gebruik van een lesmethode?
