De stilte tussen de noten maakt de muziek. Stilte is tijd om het mentale gist haar werk te laten doen en ideeën te laten rijzen. Stilte brengt je terug bij jezelf, geeft ruimte om naar binnen te kijken, je te concentreren op waar je je aandacht op wil richten. Nee, ik heb geen cursus gevolgd met kruidenthee, biologische koekjes en een trainer in een witte jurk. Maar ik maak me soms wel zorgen over het gebrek aan stilte.
Geroezemoes
Stilte is de afwezigheid van geluid, maar ook van andere prikkels: beelden, letters. En het is een schaars goed. Of eigenlijk moet ik zeggen: er is zoveel rumoer, herrie, lawaai, drukte, geraas, kabaal en geroezemoes dat we de stilte niet meer zo gemakkelijk vinden. We kunnen 24 uur per dag, 7 dagen in de week, 365 dagen per jaar vullen met prikkels. Vraag honderd mensen de wachtkamer te beschrijven waar ze zojuist een kwartier vertoefd hebben en ze zullen er niks van bakken. Wel zijn ze op de hoogte van het laatste nieuws, verse roddels en het gegeven dat een vriendin twijfelt of ze vanavond een pizza zal bakken of toch maar die lasagneschotel zal maken.
Bij blijven
Ik doe vrolijk mee aan deze digitale stream of consciousness. Al in 2008 schreef ik er een gedicht over. We zijn vijf jaar verder en het is er niet beter op geworden. Ik kies er nog steeds voor me onder te dompelen in de informatiediarree van het web en sociale media. Ja maar – hoor ik mezelf zeggen – ik heb dat nodig voor mijn werk. Bij blijven is mijn raison d’être. Het leven van de 21e-eeuwse kenniswerker gaat nu eenmaal niet over rozen. Alle informatie is beschikbaar, dus je hebt nooit een excuus voor onwetendheid.
Maak je niet ongerust over mij. Ik pak mijn momenten wel om de informatiekraan even stevig dicht te draaien. Loopschoenen aan, een bospad, de telefoon blijft thuis. Ik heb de stilte gekend, ben ermee opgegroeid. Ik weet nog wat een testbeeld is en dat er ooit geen internet was.
Onze jongeren
Ik maak me soms wel zorgen over onze jongeren. De allerjongsten worden al grootgebracht met toeters en bellen. Als het geen piep zegt, wordt het geen speelgoed van het jaar. De televisie, de gamecomputer en de tablet vangen continu alle aandacht. Geweldig spul, maar leren ze zo nog luisteren naar de stilte? Ervaren ze wel eens de kracht van even alles op stil? Denken ze wel eens na over wat stilte is, hoe het voor jou werkt en hoe je er baat bij kunt hebben?
Ik zie het nog voor me, die juf die me in de ogen keek en haar wijsvinger verticaal voor haar lippen hield. ‘Ssssst!’ deed ze erbij. We waren stil, en het was goed.
Wat is de stilste plek op uw school en kunnen leerlingen daar terecht? Hoe bouwt u stilte in in de les? Niet alleen qua volume, maar ook wat betreft andere prikkels? Hoe leren we kinderen en jongeren luisteren naar de stilte?
