In Groot-Brittannië is programmeren sinds 2014 een vast onderdeel van het curriculum. Ook in Nederland zijn steeds meer scholen druk bezig om het te integreren in hun onderwijs. Maar hoe maak je leerlingen digitaal geletterd? En hoe integreer je een vaardigheid als programmeren in het onderwijs? Kortom: Wat kunnen we leren van de Britten?
Steeds meer scholen in Nederland zijn bezig met programmeren. Ze doen bijvoorbeeld mee aan de Codeweek, of maken gebruik van diverse computerprogramma’s of apps die je kunt inzetten om leerlingen te leren programmeren. Daarnaast ziet het Codepact – waarin afspraken staan om scholen in het primair- en voortgezet onderwijs digitaal vaardiger te maken – erop toe dat scholen zich inspannen om zulke vaardigheden in het curriculum te verwerken.
Kortom: de noodzaak is duidelijk en het enthousiasme heerst op alle niveaus, maar het daadwerkelijk integreren van een vaardigheid als programmeren is en blijft een lastige opgave. Daarom zet OVM vijf wijze lessen van de Britten – waar programmeren een verplicht onderdeel is van het curriculum – op een rijtje:
1. Visie
In Groot-Brittannië is om te beginnen veel energie gestoken in het ontwikkelen van een visie. Vraag jezelf af wat je precies wilt onderwijzen en waarom. Alleen programmeren en computational thinking, of denk je breder in de richting van digitale geletterdheid? Bij het ontwikkelen van een visie op een vaardigheid als programmeren kun je gebruikmaken van de ‘Checklist digitale geletterdheid in het onderwijs’ of het ‘Stappenplan digitale geletterdheid voor het po’.
2. Gestructureerd lesplan
Stel een computing-coördinator aan die het nieuwe onderwijs van de grond tilt. Laat deze coördinator een lesplan opstellen, bijvoorbeeld op basis van de leerlijn programmeren die door verschillende Nederlandse scholen is ontworpen. Ook vind je op OVM verschillende apps waarmee je leerlingen kunt leren programmeren:
- Favoriete educatieve apps: leren programmeren
- Favoriete educatieve apps: leren programmeren (deel 2)
- Favoriete educatieve apps: zelf apps maken
Meer inspiratie voor lessen vind je onder andere bij Codekinderen, CodeUur en CodeStudio. Met behulp van een concreet actieplan kan het computing-onderwijs vervolgens stapsgewijs worden ingevoerd.
3. Didactische vaardigheden
De ervaringen in Groot-Brittannië laten vier belangrijke aanknopingspunten zien op het gebied van de didactiek:
- Begin bij de praktijk: Kennis opdoen over informatica, computing en computational thinking is vele malen effectiever als er wordt gewerkt aan concrete projecten. Dus: na een korte instructie meteen beginnen, dan reflecteren en daarna pas de theorie uitleggen.
- Werk groepsgewijs: Laat leerlingen zoveel mogelijk in groepjes werken. Geef iedere leerling een eigen taak en zorg ervoor dat ze hun werk documenteren, presenteren en uitleggen. Laat leerlingen per project van rol wisselen.
- Stimuleer discussie: Discussies tussen de kinderen zijn volgens Britse computing-docenten essentieel. Er zijn altijd verschillende manieren om tot een resultaat te komen, laat leerlingen daarover met elkaar in gesprek gaan en laat ze bijhouden wat ze van elkaar opsteken.
- Maak lessen flexibel: Zorg ervoor dat leerlingen voldoende kunnen experimenteren, dat vergroot de programmeervaardigheden. Verdeel de lessen in segmenten, zodat leerlingen naast programmeren ook bezig zijn met ontwerpen, documenteren, fouten opsporen, reflecteren, enz. Probeer om bij elke les extra materiaal achter de hand te hebben voor de snelle leerlingen.
4. Stimuleer interactie
Zoek samenwerking met andere vakken. Welke lessen kunnen versterkt of verdiept worden met computing-aspecten? Bijvoorbeeld: routeplanners bij aardrijkskunde (hoe werkt Google Maps?) en sorteren en binaire getallen bij rekenen of wiskunde. Maak samen met je collega’s een tabel waarin je aangeeft welke computing-onderwerpen aansluiten bij de kerndoelen van andere vakken.
5. Buitenschoolse activiteiten
Ondersteun het computing-onderwijs ook door mee te doen aan buitenschoolse activiteiten. Denk hierbij aan de jaarlijkse Codeweek en aan Codestarter.nl. En wil je zelf meer weten over computational thinking? Kennisnet heeft verschillende (online) gratis workshops ontwikkeld voor leraren, onder meer over informatievaardigheden en computational thinking. Of lees verder in de Kennisnet-publicatie ‘Computing-onderwijs in de praktijk: Wat kunnen we leren van de Britten?’.
Op welke manier besteed jij aandacht aan de digitale geletterdheid van leerlingen? Hoe ziet het computing-onderwijs op jouw school eruit? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
