De beloftes die gedaan worden over digitale leermiddelen zijn groot. Ze leveren de leerkracht tijdwinst op en zorgen voor overzicht en inzicht in de vorderingen van de kinderen. Daarnaast hebben ze een positief effect op de motivatie en het leerrendement. Belangrijke redenen voor scholen en besturen om digitale leermiddelen te integreren in hun onderwijs. Of deze beloftes echter waargemaakt worden, hangt af van verschillende factoren.
Kennisnet en de PO-raad ontwikkelden de ‘Ict-puzzel voor het onderwijs’. Deze puzzel ondersteunt scholen en besturen bij het formuleren van hun visie op onderwijs met ict en het maken van een implementatie- en investeringsplan. De puzzel bestaat uit 24 bouwstenen die gaan over onderwijs, middelen en organisatie. Deze bouwstenen vormen het fundament van een doordachte inzet en implementatie van digitale leermiddelen in het onderwijsproces. In dit artikel ga ik in op drie bouwstenen: didactiek, differentiatie en leerplan. Bij elke bouwsteen horen verschillende fundamentele vragen die voor een school van belang kunnen zijn bij de oriëntatie op digitale leermiddelen.
Bouwsteen 1: didactiek
Hoe wordt er binnen de school aangekeken tegen instructie? Wordt instructie door de leerkracht gezien als start van het leerproces, dan is het goed om te kijken hoe een digitaal leermiddel de leerkracht hierbij ondersteunt. En hoe zit het met de verwerking? Welke waarde wordt gehecht aan variatie in verwerkingsvormen? Moeten ze gevarieerd zijn en de vakdidactiek ondersteunen en versterken of zijn enkele generieke oefenvormen die voor de kinderen herkenbaar zijn genoeg? Tot slot speelt bij deze bouwsteen de kwaliteit van de feedback die kinderen krijgen een belangrijke rol. Waar neem je als school genoegen mee?
Bouwsteen 2: Differentiatie
Bij deze bouwsteen speelt de vraag welke vorm van differentiatie als basis geldt op de school. Is dat convergente of divergente differentiatie? Dit hangt nauw samen met opvattingen op schoolniveau over versnellen, verrijken en verbreden van leerstof. Waar convergente differentiatie er op gericht is de niveauverschillen tussen kinderen te beperken, vergroot divergente differentiatie juist de niveauverschillen tussen kinderen. Het is goed om te onderzoeken op welke wijze het digitale leermiddel deze vormen van differentiatie ondersteunt of belemmert.
Bouwsteen 3: Leerplan
De laatste vraag gaat over het gebruik van een leerplan en leerlijnen. Hanteert de school het leerplan en de leerlijnen uit de methode als basis of ontwikkelen de leerkrachten binnen de school zelf een leerplan? Het selecteren en ordenen van leerstof op basis van sterke en meervoudige verbindingen is van wezenlijk belang voor het leerproces. Leerstof die namelijk geordend is in een sterke structuur helpt kinderen informatie beter te verwerken en op te slaan in het geheugen. Bij de oriëntatie op digitale leermiddelen is het sterk aan te raden om kritisch te kijken naar de wijze waarop leerstof geordend is en/of kan worden.
Inhoudelijke dialoog
Hopelijk leiden bovenstaande bouwstenen en vragen – en eventueel andere vragen die hierdoor worden opgeroepen – tot een inhoudelijke dialoog op scholen en binnen besturen over de inzet van digitale leermiddelen in het onderwijsleerproces. Wil je meer te weten over de 24 bouwstenen van Kennisnet en de PO-raad? Bezoek dan alvast de online ict-puzzel en lees meer over de bouwstenen.
Over welke bouwsteen zou jij als eerste in gesprek willen gaan met je collega’s? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
