Programmeren alleen iets voor wiskundigen en techneuten die dag en nacht aan hun computer zijn gekluisterd? Helemaal niet, ook de allerkleinsten kunnen het! Ga aan de slag met de basisprincipes van programmeren door bijvoorbeeld samen een vliegtuigje te vouwen of stap voor stap een toren te bouwen.
Programmeren in de kleuterklas is niet alleen leuk maar ook erg belangrijk: het draagt bij aan computational thinking, een onmisbare vaardigheid in de 21e eeuw. Veel vraagstukken zijn tegenwoordig zo complex dat ze alleen nog met behulp van computers kunnen worden opgelost. Bij computational thinking leren kinderen vraagstukken herformuleren op een manier dat het vraagstuk kan worden opgelost met behulp computertechnologie. In Curriculum van de toekomst beschrijft Stichting Leerplanontwikkeling (SLO) computational thinking als vaardigheden die essentieel zijn om problemen op te lossen waarbij veel informatie, variabelen en rekenkracht nodig zijn.
Computational thinking – logisch nadenken
Programmeren is een onderdeel van de digitale vaardigheid computational thinking.
Bij programmeren leren kinderen niet alleen coderen, maar vooral ook logisch nadenken. Programmeren bevordert zo het probleemoplossend vermogen van de kinderen. Door te leren programmeren, leren kinderen ook begrijpen hoe ze computers moeten instrueren: hak een probleem in stukjes en voer het zo in dat de computer voor een oplossing zorgt. Ook raken kleuters vertrouwd met de manier waarop digitale informatie tot stand komt. Hierdoor kunnen ze op latere leeftijd computersystemen benutten voor het oplossen van complexere vraagstukken. Om hiermee te oefenen in de kleuterklas heb je niet per definitie de ict en devices nodig, het kan ook prima unplugged. Zo introduceer je als leraar begrippen die bij programmeren horen, die later in de bovenbouw verder kunnen worden uitgediept.
Unplugged programmeren
Ook zonder tablet of computer kun je als leraar kinderen laten nadenken in computertaal. Neem bijvoorbeeld het begrip algoritme, een lijst instructies die leiden tot een bepaald resultaat. Om hiermee te oefenen, vraag je de klas welke stappen ze moeten nemen om een boterham met pindakaas te smeren. Hoe leg je dat een robot uit? Door na te denken over de stappen die ze moeten nemen, leren ze denken in algoritmes. Andere laagdrempelige en unplugged activiteiten zijn bijvoorbeeld een vliegtuigje vouwen (laat de kinderen stap voor stap de vouwinstructies volgen) of een blokkentoren bouwen. Of vraag een kind een emoticon op het bord te tekenen en laat de rest van de klas de verschillende stappen benoemen.
Tips & tools
Enthousiast over programmeren in de klas maar nog niet de meester-programmeur die je zou willen zijn? Online is veel informatie te vinden om je op weg te helpen:
- Kennisnet ontwikkelde de leerlijn programmeren in het basisonderwijs: hierin komen begrippen en principes aan bod die horen bij programmeren.
- Eerst meer weten over computational thinking? Ga dan naar de online workshop van Kennisnet.
- Code Studio heeft spellen voor kleuters waarmee ze spelenderwijs leren programmeren. Als leraar kun je inloggen bij leer het je leerling voor lestechnieken en tips.
- Op codekinderen vind je nog meer unplugged activiteiten voor in de klas.
- Ben je al bezig met programmeren en heb je hele enthousiaste kinderen in je klas? Op codestarter, een initiatief van NEMO Science Museum en Platform Bèta Techniek, vindt je activiteiten, spellen en clubs voor kinderen die ook buiten school hun programmeerkunsten willen vertonen.
- Een overzicht van de tien beste lespakketten en tools om te leren programmeren vind je bij Lab to Learn.
- Van 7 tot 22 oktober is de codeweek 2017. Leuk om dan ook in de klas extra aandacht te besteden aan programmeren.
Staat (de introductie van) computational thinking op het programma voor dit schooljaar? Hoe ga jij hiermee om en hoe introduceer jij de basis van het programmeren bij kleuters? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
