Wat is nou een goede les? En wat doet een effectieve leraar? Dat beschrijft Martie Slooter in haar nieuwe boek De zes rollen van de leraar. Dit artikel gaat in op de eerste rol: de leraar als gastheer. Als gastheer of -vrouw maak je goed contact met leerlingen zodat ze in de leermodus komen. Hoe je dat doet lees je in dit artikel.
Goed contact met leerlingen is wezenlijk – dat weet iedere leraar. Een goede relatie is de fundering van goed onderwijs, het motiveert leerlingen om te leren. In jouw rol als gastheer maak je dit contact vooral aan het begin van de les, door bij de deur te staan en leerlingen te begroeten. Gedurende de les houd je dit contact vast.
Het basisgedrag
Wat doe je als gastheer? Slooter beschrijft allereerst het basisgedrag:
- Je bent duidelijk aanwezig en zichtbaar voor de leerlingen. Je staat strategisch bij de deur.
- Je staat rechtop, maakt een ontspannen en energieke indruk.
- Als de leerlingen binnenkomen, noem je hen bij hun voornaam en kijk je hen vriendelijk aan. Je zegt iets persoonlijks. Ook zeg je dat ze rustig mogen gaan zitten en hun spullen alvast pakken.
- Je houdt de ‘gangcultuur’ buiten jouw lokaal. Leerlingen die hun jas aan hebben, aan het bellen zijn of eten mee naar binnen willen nemen, spreek je hier duidelijk en vriendelijk op aan.
- Als een leerling een vraag heeft, reageer je betrokken en ga je er even op in. Zo nodig geef je aan dat de leerling mag gaan zitten en dat je straks even langskomt.
- Zodra iedereen binnen is, sluit je hoorbaar de deur en loop je de klas in. Je gaat de tafels langs en knoopt korte gesprekjes aan.
- Je geeft het goede voorbeeld: je bent benaderbaar, toegankelijk en vriendelijk.
- Je zorgt ervoor dat leerlingen startklaar zijn, zodat je met jouw les kunt beginnen.
En de leerlingen? Als jij effectief bent, groeten ze je, kijken ze je aan, volgen ze jouw instructie op, stellen ze je vragen op een ontspannen manier en zijn ze klaar voor de les.
Ervaren leraren
Als je een ervaren leraar bent, heb je het hiervoor beschreven gedrag in de vingers. Je ontwikkelt je dan verder. Je bent dan bijvoorbeeld ook in staat om op leerpleinen een goede gastheer te zijn. Ook kun je in het contact rekening houden met de verschillende behoeftes van leerlingen. Als je zeer ervaren bent – Slooter noemt dit niveau ‘excellent’ – ben je in staat iedere individuele leerling coachend te benaderen: je kent zijn leerproces en sluit aan bij wat hij in deze les nodig heeft om verder te komen en om uiteindelijk zelfstandig te kunnen leren.
Tip: bereid je goed voor
Hoe maak jij je de rol van gastheer eigen? Een goede voorbereiding helpt. Enkele tips:
- Zet op een rij wat je doet in de eerste fase van de les. Welke organisatorische zaken handel je in welke volgorde af (absentencontrole, het inventariseren van huiswerk, apparatuur controleren)? Als je deze zaken goed inplant, heb je de tijd en ruimte om een goede gastheer te zijn.
- Denk na over wat jij uitstraalt. Bekijk in een spiegel hoe je staat en hoe je kijkt.
- Stel vragen aan leerlingen: over hun belevingen op en verwachtingen van school, leraren en medeleerlingen, zodat je daarop kunt aansluiten.
Over De zes rollen van de leraar
Martie Slooter maakt in haar nieuwe boek duidelijk dat iedere leraar in het voortgezet onderwijs zes rollen vervult: die van (1) gastheer, (2) presentator, (3) didacticus, (4) pedagoog, (5) afsluiter en (6) coach. Elke rol kun je aanleren en in elke rol kun je je verder ontwikkelen. De rode draad door het boek is dat je aan het gedrag van jouw leerlingen kunt zien of je effectief bent; ze zijn als een spiegel voor jou. Reflecteren op de interactie tussen jou en je leerlingen is dan ook cruciaal, want daar leer je van. Ook is het belangrijk stil te staan bij jouw overtuigingen: wat vind jij belangrijk in jouw rol en wie wil je zijn als leraar?
Hoe maak jij contact met jouw leerlingen? En zie je aan jouw leerlingen welk effect dit heeft? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
