Influencers behandelen steeds vaker gevoelige onderwerpen op hun kanaal. Van relaties uitmaken tot burn-outs; alles wordt openlijk online besproken. Ze delen onderwerpen die van nature privé voelen met duizenden, zo niet miljoenen volgers. In deze blog zet Maaike Kessels uiteen waarom dit relevant is voor tieners.
Dit artikel is geschreven door Maaike Kessels en verscheen eerder op het blog van jongerencommunicatiebureau Youngworks.
‘Ik moet dit doen voor mijn gezondheid.’ Zangeres Bibi Breijman vertelt haar YouTube-volgers in een video dat ze tijdelijk stopt met vlogs maken. Ze heeft een burn-out en moet volledig stoppen met werken. Voor hoelang, dat weet ze niet. ‘Als ik de voordeur wil openen, weet ik gewoon niet welke sleutel erin moet.’ In een vlog van maar liefst achttien minuten doet Bibi uit de doeken wat een burn-out is; hoe het voelt, wat je wel en niet kan, maar ook hoe het op anderen overkomt: “Ik weet dat ik nu waarschijnlijk hysterisch overkom, alsof ik me aanstel, maar dat is gewoon letterlijk hoe ik me nu voel.’
Openlijk bespreken
Bibi is lang niet het enige rolmodel dat op haar socialemediakanaal openlijk een gevoelig onderwerp bespreekt. Ook youtubers Enzo Knol en Dee maakten onlangs hun relatie uit (en weer aan) in een vlog. Met oog voor veel detail vertellen de YouTube-sterren waarom ze het uitmaken en laten ze impliciet zien hoe je dat (netjes) doet. Dan is er nog youtuber Bo Bejlaan die vertelt over zelfmoordgedachten en wat je kan doen als je deze ervaart. De gevoelige vlogs raken stuk voor stuk aan vragen die rondvliegen in het puberende brein van veel tieners.
De hysterie druipt ervanaf, toch werkt het als magneet voor pubers. Waarom? Bij bovenstaande vlogs denkt menig volwassene, inclusief ikzelf: waarom zet je dit online? Ik ren nog liever een marathon, achterstevoren. Met liefde.
Jongeren identificeren zich met influencers
De verklaring voor de populariteit van vlogs vinden we onder andere in de sociaal-emotionele ontwikkeling van pubers. Vloggers als bovengenoemde Enzo Knol, Dee en Bibi houden de aandacht van jongeren moeiteloos een half uur vast. En dat is grotendeels te herleiden naar deze factor: identificatie. Veel van wat jongeren meemaken is namelijk compleet nieuw voor hen. Leeftijdsgenoten zijn hierin elkaars grootste referentiekader.
Vlogs vormen ook zo’n referentiekader. Doordat vlogs gaan over dingen die leeftijdsgenoten écht meemaken, bieden ze op laagdrempelige wijze een uniek kijkje in hun leven. Vlogs bieden tieners (onbewust) legio voorbeelden over hoe ‘het’ nou allemaal zit: ‘Wat vinden jongens leuk?’ ‘Hoe spreek je een meisje aan?’ Variërend van onschuldige onderwerpen als kleding, uitgaan tot de meer gecompliceerde – of zelfs taboe – thema’s als relaties, seks en burn-outs.
De vorm van vlogs slaat aan bij jongeren
Ook de vorm maakt vlogs tot een geschikt kanaal om gevoelige onderwerpen te behandelen:
- Taal. Vloggers houden de aandacht van hun doelgroep moeiteloos vast omdat ze geen moeite hoeven te doen de taal van de doelgroep te spreken – ze zijn immers de doelgroep. Of waren dat in elk geval nog niet te lang geleden.
- Zoals het is. Ze winden er bepaalt geen doekjes om. Daarom voelen bepaalde vlogs, zoals die van Enzo Knol en Dee, vrij dramatisch aan. Hysterisch ogend? Ja. Tegelijkertijd wordt vrijwel alles, zoals ze dat meemaken als tiener, verteld. En ook het stuk ‘de taal van de doelgroep spreken’ komt daar weer om de hoek kijken – dat is gewoon naturel, zoals het is.
Ze doorbreken taboes
Als het niet een samenwerking met een stichting is, gebeurt het overbrengen van advies vaak impliciet. Vloggers of bloggers vertellen en filmen wat ze meemaken in hun dagelijkse leven. Alles wordt verteld en vastgelegd zoals het is, grotendeels in elk geval. Er zijn daarom weinig geheimen, ook voor de camera. Dus belanden veel onderwerpen die als taboe worden gezien zo ook online.
Naarmate meer peers (in dit geval invloedrijke personen voor tieners) dit doen, wordt het normaler om er wél over te praten. Of in elk geval te beseffen dat je niet de enige bent die met een bepaald probleem of thema rondloopt. In die zin is de (noodgedwongen) transparantie waar vloggers mee te maken hebben taboedoorbrekend.
Van vlog naar videohulpverlener
Doordat tieners online via de vloggers met steeds meer gevoelige onderwerpen in aanraking komen, groeien de vragen over deze thema’s én wordt de deur opengezet voor een andere vlog-vorm. Een vorm die wint aan populariteit: videohulpverlening. Heb je een vraag? Dan is Google of YouTube je go-to platform. Online zijn gevoelige thema’s geen uitzondering en vind je de antwoorden op vragen die je liever niet aan je bekenden of een professionele hulpverlener stelt.
Zo zie je steeds meer ‘experts’ opstaan die gevoelige onderwerpen bewust bespreekbaar maken op hun kanaal. Op dit vlak kun je bijna denken aan de oude ‘Help’-rubrieken uit de Viva of Hitkrant. Maar dan nog uitgebreider en interactiever. Zoals bij Lize Korpershoek in Adviezen van Lize* – en Psycholoog Najla (‘De YouTube psycholoog’). Interactiever, omdat deze YouTubers in hun format ook vragen behandelen die worden ingezonden en reageren op volgers in het reactieveld. Hoewel Najla zich echt als ‘psychologisch expert’ neerzet, behandelt Lize ook prangende vragen van jongeren op haar kanaal. En dat is waardevol advies voor jongeren, die dit ook duidelijk laten horen in de reactievelden op YouTube.
Heb jij vloggende leerlingen in de klas? Zie jij als docent de meerwaarde ervan in? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
