Er zijn veel redenen om geen hulp te vragen: leerlingen zijn bijvoorbeeld bang om een domme vraag te stellen. Ze voelen de sociale druk van klasgenoten die wat van hun vraag ‘vinden’. Of een vraag stellen voelt als falen. Hoe moedig je leerlingen aan om hun vragen toch te stellen?
Gebrek aan zelfvertrouwen
Interpreteer het gebrek aan interesse in het begeleidingsuur niet als een gebrek aan vragen. Maar eerder als een gebrek aan zelfvertrouwen, zeggen deze onderzoekers. En er zijn meer redenen om niets te vragen. Leerlingen herkennen niet altijd welk deel van de lesstof ze niet snappen, bijvoorbeeld omdat de stof te ingewikkeld is. Dat maakt het moeilijker om gericht vragen te stellen. Sommige leerlingen denken dat ze er bij het bestuderen van de stof zelf wel uitkomen of willen niet tot last zijn. En soms is er gewoonweg geen geschikt moment om vragen te stellen. Genoeg redenen om niet te vragen. Maar hoe motiveer je leerlingen om dat juist wel te doen? Edutopia besteedt in een artikel aandacht aan deze uitdaging.
Verplicht vragenkwartier
Wat niet werkt is een vrijblijvend vragenuur of begeleid huiswerkuur aan het eind van de dag. Het lijkt een goede oplossing, maar werkt vaak niet om het vragen makkelijker te maken. Leerlingen hebben geen energie meer, hebben sociale verplichtingen, moeten sporten of naar een bijbaantje. Een oplossing op de middelbare school kan zijn om een verplicht ‘vragenkwartier’ in te lassen gedurende de schooldag. Maak een rooster zodat alle leerlingen er een keer zijn. De vrijwilligheid is er dan vanaf, zo voorkom je dat alleen de leerlingen die wél durven vragen van deze momenten profiteren. Op de basisschool ligt een kans tijdens het zelfstandig werken. Ga naar leerlingen toe en vraag of ze nog iets willen weten. Dat is minder spannend dan vragen stellen voor de hele klas.
Normaliseren
Normaliseer het vragen om hulp. In plaats van uitleggen hoe nuttig het is om vragen te stellen, kun je beter het vragen stellen zelf laagdrempeliger maken. Laat het normaal worden voor leerlingen om uit te zoeken op welke aspecten ze hulp nodig hebben en vervolgens ook daadwerkelijk om die hulp te vragen. Wanneer iedereen dat doet, dan geeft dit leerlingen het gevoel dat ze niet de enige zijn die de lesstof soms moeilijk vinden. En het geeft ze het vertrouwen om vragen te stellen, zonder de angst voor negatieve reacties van medeleerlingen.
Metacognitieve vaardigheden
Erkennen en herkennen dat je de lesstof niet begrijpt is stap één. Het loont dus om aandacht te besteden aan deze metacognitieve vaardigheden. Moedig leerlingen aan tot zelfreflectie. En geef hen verantwoordelijkheid voor hun leerproces. Laat je leerlingen aan het eind van de les zichzelf de vraag stellen: kan ik deze stof uitleggen aan iemand anders? Of laat hen dat ook daadwerkelijk doen om erachter te komen of ze de stof begrijpen.
Assertiviteit
Werk daarnaast aan assertiviteit. Introverte leerlingen kunnen terughoudend zijn en zullen minder snel hun mond open doen. Stimuleer leerlingen voor zichzelf op te komen en vragen te stellen als zij die hebben. Dit kun je doen door je eigen leerweg te delen. Wat vond je moeilijk en op welke momenten heb je zelf om hulp gevraagd? Ook nu kun je in de klas nog om hulp vragen. Je bent daarmee een voorbeeld voor je leerlingen, en van een goed voorbeeld kunnen je leerlingen veel leren.
Hoe stimuleer jij je leerlingen om vragen te stellen? Deel je ervaringen met ons via onderstaand reactieformulier.
