In steeds meer scholen hangen afbeeldingen van de leerkuil. De leerkuil is een metafoor die kinderen en leerkrachten helpt om te praten over hun leerervaringen. Dit artikel gaat over de rol van gevoelens en emoties in het leerproces beschreven met de metafoor van de leerkuil.
Dit artikel is afkomstig uit het Praxisbulletin van januari 2022. Het is geschreven door Emilie Groot-Ketelaars, hogeschooldocent bij Fontys hogescholen, Master Educational Needs en Josta van Onne, leerkracht op basisschool Tuin17 in Heteren.
Leren doe je met je hoofd, toch?
Daag kinderen uit nieuwe leerervaringen aan te gaan, maar vertel ze wel dat leren tot cognitieve conflicten kan leiden. Die zijn namelijk onderdeel van het leerpad dat tot diepere leerervaringen leidt. Op deze manier schep je een leerklimaat waarin aandacht is voor die leerprocessen en voor de kenmerken van persoonlijke groei. Zo is leren veel meer dan het reproduceren van kennis en het presteren op toetsen en tests.
De metafoor van de leerkuil past in een groeigerichte mindset en onderwijscultuur. Een groeimindset creëer je door nieuwsgierig te onderzoeken wat je mind (je gedachten) je dagelijks te vertellen heeft (hebben). Professor psychologie Carol Dweck moedigt aan om ‘te leren van kritiek en gedachten’.
Als leerkracht kun je de kinderen stimuleren om goed te luisteren naar de stemmetjes in hun hoofd. Laat hen onderzoeken ‘of het waar is’ wat deze stemmen en gedachten vertellen. Midden in je leerkuil ben je uit je comfortzone gestapt en zit je in de leerzone. Dat gaat gepaard met allerlei gevoelens en emoties. Ons brein houdt namelijk niet van verandering, het wil ons graag beschermen tegen nieuwe situaties.
In een groeigericht leerklimaat zullen dus automatisch situaties ontstaan waarin je je niet comfortabel voelt. Help kinderen zich bewust te worden van deze gevoelens, emoties en gedachten en leer hun hoe ze deze kunnen koppelen aan een groeigericht leerklimaat.
Lees het hele artikel De leerkuil Praxisbulletin.nl.
Juf Josta helpt kinderen bij het leren-leren. Ze wil hen graag helpen om leer- en veerkracht te ontwikkelen. Zij gebruikt daarbij de metafoor van de leerkuil die inzicht geeft in de fasen in leeruitdagingen. Kinderen in haar groep 5/6 herkennen steeds beter dat leren hard werken is en dat het niet erg is om fouten of vergissingen te maken. Maar hoe help je kinderen bij alle gevoelens en emoties die ze tegenkomen en hoe ontwikkel je leertaal waarmee ze die onder woorden kunnen brengen?
