Lezen moet weer leuk worden en dat is niet alleen een noodkreet vanuit het onderwijs en de politiek. Op TikTok ontvouwt zich een enorme ‘digitale leesclub’: #boektok is razendpopulair. Jongeren willen namelijk écht wel een goed verhaal lezen, maar hebben een zetje in de goede richting nodig.
Dit artikel verscheen eerder op Onderwijs van Morgen.
Nederlandse jongeren lezen te weinig en beleven er steeds minder plezier aan. Een zorgwekkende ‘leescrisis’, volgens experts. Toch ziet 90 procent wél het belang van lezen in, onderzocht Stichting Lezen. Jongeren vinden het echter lastig om boeken te vinden die hen aanspreken, omdat ze meestal niet naar bibliotheken en boekwinkels gaan en ook geen boeken voorbij zien komen in de media die ze gebruiken. En dan is er nog de gevreesde verplichte boekenlijst met zwaargewichten als Reve en Mulisch erop. Lopen jongeren daar warm voor? Het antwoord is nee, blijkt uit een Instagram story van NOS.
In de video legt BoekTokker Noah de Campos Neto uit wat volgens hem het probleem is met leeslijsten. “De lijst voelt voor veel jongeren als een verplichting, en als iets als een verplichting voelt dan demotiveert het meer,” zegt hij. De boeken die erop staan zouden vaak oud en moeilijk leesbaar zijn, waardoor lezers gaan twijfelen aan hun eigen kunnen. Er zouden volgens de BoekTokker meer young adult romans en vertalingen van internationale boeken op de lijst moeten staan. Hij moedigt scholieren aan om initiatief te nemen en zelf boeken aan te dragen in de klas. “Er is een angst onder jongeren om ertegenin te gaan (tegen de leeslijst, red.), maar dat tegendraadse helpt juist. Dat deed ik ook en nu lees ik nog steeds.”
Maar waar haal je als scholier anno 2022 je leesinspiratie vandaan? Uit geheel (on)verwachte hoek: TikTok. Hier ontstaat onder de hashtags #boektok en #booktok een internationale community van miljoenen jongeren (BoekTokkers) die hun favoriete boeken met elkaar delen. Inspirerend voor leerlingen én voor jou, want het fenomeen #boektok daagt uit tot nadenken. Welke rol heeft lezen eigenlijk bij jou op school? Hoe bevorder jij het leesgedrag van jouw klas? Hoe vrij zijn leerlingen om zelf te kiezen wat zij willen lezen?
Ken je deze BoekTokkers al?
Noah de Campos Neto (@jetweedevader)
Deze 20-jarige Media & Culture student aan de Universiteit van Amsterdam is een wandelende bibliotheek vol young adult leesinspiratie. De meeste van zijn video’s zijn book hauls (boeken die hij gekocht heeft) van Nederlandse en Engelstalige boeken, waarbij hij kort zijn mening geeft over een boek. Bekijk zijn account op TikTok.
Melissa Pijpers (@melissabooks)
Voor wie van fantasy houdt, is BookTokker Melissa Pijpers een startpunt om het genre verder te ontdekken. Zelf leest ze meer dan honderd boeken per jaar en aangestoken worden door haar enorme variatie aan internationaal leesvoer is dan ook niet moeilijk.
Raymond van de Klundert (@kluun)
Geen jongere, maar wel fervent ambassadeur van de leesbevordering: Kluun. In 2021 begon hij als ‘overjarig Booktokker en zelfbenoemd schrijfprofessor’ zijn TikTok-account en inmiddels heeft hij 18 duizend volgers. In zijn video’s beantwoordt hij vragen van scholieren, leraren, fans en ieder ander die iets wil weten over lezen, schrijven, boeken en Kluun zelf.
“Ik heb zo’n hekel aan dat geklaag over jongeren die niet lezen,” zegt schrijver Raymond van de Klundert tegen Trouw. “Jongeren houden van verhalen. De lol van taal zit er gewoon in. Als ze minder lezen, hebben we dat aan onszelf te danken.” Volgens hem jagen we jongeren het boek uit met stoffige leeslijsten en de nadruk op technisch lezen.
