Helaas, maar waar: al jaren daalt de leesvaardigheid van Nederlandse jongeren. Want waarom een goed boek pakken als games, streamingdiensten én TikTok-filmpjes lonken? De hoogste tijd om jongeren te stimuleren om (meer) te lezen. Hoe kun je dit doen als docent Nederlands?
In het kader van het onlangs verschenen onderzoek PISA, brengen we dit eerder gepubliceerde artikel nogmaals onder de aandacht.
In juni 2020 heeft marktonderzoeksbureau Qrius in opdracht van Stichting Lezen een kwantitatief onderzoek uitgevoerd onder meer dan 500 jongeren tussen de 12 en 20 jaar. Het doel? Inzicht krijgen in de ‘leescultuur’ van jongeren. Dit om onder meer een actueel beeld te krijgen van de stand van zaken op het gebied van lezen en om aanknopingspunten te vinden voor leesbevordering bij deze doelgroep.
Jongeren vinden lezen belangrijk
Uit het onderzoek blijkt – verrassend genoeg – dat de meeste jongeren (90%) lezen wel degelijk belangrijk vinden. Ruim een derde van de jongeren (34%) leest iedere week in een leesboek, daarnaast leest 34% wekelijks in een informatieboek. Maar, tegenwoordig lezen jongeren veel meer op sociale media (96% doet dat tenminste een dag in de week), op internet (87%) en als ze een serie of film kijken (90%) in de vorm van ondertitels.
Series boven boeken
44% van de jongeren geeft echter aan het niet leuk te vinden om boeken te lezen, 15% heeft er zelfs een hekel aan. Onder jongens zijn die percentages respectievelijk nog hoger; 54% en 19%. Ze vinden het niet leuk omdat het ‘te veel inspanning en concentratie vergt’, ‘in boeken te weinig gebeurt’ en er ‘veel andere dingen zijn die leuker zijn om te doen’. Uit het onderzoek blijkt duidelijk hoe groot de concurrentie voor boeken is vanuit sociale media, games en series op jongeren met een lage, maar ook een hoge leesmotivatie. Ze geven aan dat boeken ‘ouderwets lijken door series’, ze ‘de verhalen via series beter beleven dan via een boek’, ‘de onderwerpen in series actueler zijn’ en ‘het minder energie kost om een serie te kijken dan een boek te lezen’. Ook vinden jongeren het moeilijk om geschikte boeken te vinden.
Jongeren motiveren met Leesrijk
Kortom, het is zaak om jongeren weer meer te laten lezen! Daarom heeft Malmberg nu Leesrijk ontwikkeld, als aanvulling op de methode Talent. Bij Leesrijk ligt de focus op het bevorderen van leesvaardigheid en leesplezier. Leesrijk is beschikbaar voor de onderbouw en bestaat uit sets van leeskaarten die je in verschillende samenstellingen kunt inzetten. Op elke set staan boekentips vermeld om leerlingen uit te nodigen om (door) te lezen.
Leesrijk: over dieren in WO II
Maak kennis met Leesrijk en download onderstaande set over het avontuur van Josephine en Agam, twee apen uit Diergaarde Blijdorp die konden ontsnappen in de Tweede Wereldoorlog.
Voor iedere leerling wat wils
Aniek Geelen, mede-ontwikkelaar van Leesrijk, is enthousiast over het lesmateriaal. ‘Veel scholen zijn bezig om jongeren te motiveren om (meer) te lezen en zoeken naar mogelijkheden’, legt ze uit. ‘Leesrijk bestaat op dit moment uit tien verschillende sets met kaarten met ieder een ander thema. Denk aan thema’s als de dieren in de Tweede Wereldoorlog, het slavernijverleden, bijzondere beroepen en talenten, liefde en scheiding of toekomst en technologie. Zo zit er voor iedere leerling een interessant thema bij.’
Alle kaarten binnen zo’n set hangen samen met het thema. ‘Je begint met de Startkaart die een rijke tekst bevat. Bijvoorbeeld een verhalende fictietekst, een artikel of een songtekst over iets binnen dat thema. De leerlingen duiken vervolgens in die tekst door middel van een aantal opdrachten. Wil je leerling verder met dat onderwerp aan de slag? Dan kan hij of zij aan de slag met een extra Uitbreidingskaart binnen datzelfde thema. Ze kunnen kiezen voor een Woordenschatkaart, een Leeskaart of een Schrijfkaart. Zo kun je als leerling zelf kiezen waar je aan wilt werken of waar je je in wilt verdiepen.’
Leesrijk gebruiken als docent
Je kunt het lesmateriaal klassikaal gebruiken, individueel of je kunt er in kleine groepjes mee aan de slag. Je kunt het daarnaast gebruiken als lesopener of -afsluiter, als aanvulling op vrij lezen, als lessenserie of als remediëring tijdens ondersteuningslessen. Aniek: ‘Het maakt lezen toegankelijker, door leerlingen in aanraking te laten komen met verschillende soorten teksten.’
Leesrijk gratis bij Talent!
Werk je met de methode Talent van Malmberg? Dan is Leesrijk gratis te gebruiken. In de online leeromgeving vind je alle materialen. Het docentenmateriaal bevat een map met alle PDF-bestanden (verschillende themakaarten, een handleiding en de lesscenario’s).
Werk je niet met Talent, maar ben je nieuwsgierig naar Leesrijk en wil je een gratis online set ontvangen? Vraag hem hier aan.
