Een optimale ouderverbinding op school heeft veel voordelen voor leerkracht, ouder en kind. Terwijl ouderbetrokkenheid vaak focust op de actieve deelname van ouders in schoolactiviteiten en het leerproces, gaat ouderverbinding een stap verder. Het benadrukt een gelijkwaardig en wederzijds partnerschap tussen ouders en leerkrachten, gericht op het algehele welzijn van het kind én de professional. Maar hoe bereik je die ouderverbinding? ‘Streef naar een gelijkwaardig partnerschap.’
Welke rol ouders spelen in de basisschooltijd verschilt enorm per ouder. Er zijn genoeg scholen waar de ouders positief betrokken zijn, maar daar waar de ouders de taal minder goed spreken of als de ouders zich teveel bemoeien met de taak van de leerkracht, kan het een uitdaging zijn om tot een goede samenwerking te komen. Anke Appel-den Boer, methodespecialist en adviseur Gelukskoffer bij Malmberg, geeft aan dat ouderverbinding over het welzijn van de kinderen én van de leerkracht gaat. ‘Ouders en school hebben ieder hun eigen verantwoordelijkheden, maar streven hetzelfde doel na: het optimaal bevorderen van de ontwikkeling van het kind.’ Ouders zijn volgens haar met name van belang in de begeleiding van het kind thuís. ‘Die ondersteuning is cruciaal in de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen, zo blijkt ook uit onderzoek.’
Gelijkwaardig partnerschap
Een gelijkwaardig partnerschap met ouders is wat de adviseur de leerkrachten gunt. ‘Bij gelijkwaardig partnerschap tussen leerkracht en ouders zien leerkrachten in dat ouders ook bruikbare kennis bezitten die kan bijdragen aan de ontwikkeling van het kind. Wanneer leerkrachten ouders als een gelijkwaardige partner zien en hierbij de focus leggen op kansen en verrijkingsmogelijkheden in plaats van tekortkomingen, ontstaat er een betere samenwerkingsrelatie.’ Het is daarbij belangrijk dat ouders niet in de ruimte van de leerkracht stappen. ‘Sommige ouders zijn tegenwoordig erg mondig en hebben sterke opvattingen; dit biedt zowel kansen als uitdagingen voor een constructieve samenwerking met leerkrachten.’
Naar de ultieme ouderverbinding
Maar hoe kun je dan concreet voor die ultieme ouderverbinding gaan als leerkracht? ‘De relatie met ouders is de basis om samen te kunnen werken’, legt Appel-den Boer uit. ‘Als je tijdens de start van het schooljaar investeert in de het welbevinden van elkaar en van de leerling, ontstaat er een positieve manier van samenwerken. De ouder, het kind én de leerkracht moeten zich gezien en gehoord voelen. De mooiste start van het jaar is daarom om te beginnen met een ‘welbevindengesprek’.’
In zo’n gesprek gaat het over: hoe kunnen we elkaar ondersteunen? ‘Vraag dus concreet: wat heeft uw kind nodig om zich gelukkig en veilig te voelen in de klas? Hoe kan ik jullie als ouders ondersteunen in de thuissituatie? Maar durf ook te vragen: hoe denken jullie mij te kunnen ondersteunen? En geef aan wat jij van hen nodig hebt om je werk goed te kunnen doen.’ Wetenschappelijk onderzoek onderbouwt bovendien het belang van een betere balans tussen aandacht voor de cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling. ‘Als ouders en leerkrachten hierin samen optrekken, heeft dit een bewezen positief effect. Ouders die leerkrachten echt ontmoeten, echt samen kijken naar verrijkingsmogelijkheden en kansen, halen het beste in het kind naar boven.’
Moeilijke gesprekken
Als leerkracht is het niet gek als je een beetje opziet tegen oudergesprekken. Met name als je bij ouders moet aangeven dat er zorgen zijn omtrent hun kind. Omdat hun kind bijvoorbeeld afwijkend of opvallend gedrag vertoont. ‘Start altijd positief en benoem wat goed gaat. Vertel waar je trots op bent bij de leerling; dan kom je in verbinding met elkaar’, aldus de adviseur. ‘Ouders kunnen vervolgens bij het “slechte” nieuws in de verdediging schieten of aangeven dat ze het gedrag niet herkennen. Toon hier begrip en compassie voor. Compassie maakt dat de ander zich begrepen en gesteund voelt. Stuur ook naar een gelijkwaardig gesprek waarin je met elkaar kunt sparren en er wederzijds vragen worden gesteld. En: durf kwetsbaar te zijn. Geef het aan als je iets niet weet. De kracht van kwetsbaarheid is groot; het verbindt. Tot slot is het een must dat het gesprek niet alleen over de cognitieve vaardigheden van het kind gaat; de sociaal-emotionele ontwikkeling is extra belangrijk in deze tijd. Een kind is beiden.’
Betrek ook het kind in het gesprek. ‘Bespreek je zorgen éérst met de leerling, voordat je met de ouders gaat praten. Hiermee geef je leiderschap en eigenaarschap aan het kind. Vraag of het kind het gedrag of “probleem” herkent en of het kansen ziet om de situatie te verbeteren. Vraag wat de leerling nodig heeft van jou en geef aan wat je zelf nodig hebt. Die informatie kun je meenemen naar het oudergesprek of het kind kan het zelf aangeven als het bij het oudergesprek aanwezig is. Als leerkracht neem je dan je eigen visie én die van het kind mee in het gesprek. Vraag vervolgens naar het perspectief van de ouders en kom dan gezamenlijk met een plan.’
Optimale oudercommunicatie
Op het gebied van oudercommunicatie valt er nog veel te winnen volgens Anke Appel-den Boer. ‘Het is soms zo dat er gecommuniceerd wordt naar ouders als er zich een probleem voordoet of als leerkrachten de hulp van ouders nodig hebben. Maar wees als leerkracht en als school ook trots op wat er goed gaat en de mooie dingen die worden bereikt en deel deze met zoveel mogelijk ouders! Communiceer helder en eenvoudig, anders komen er alleen maar meer vragen. Als je opmerkt dat er verwachtingen zijn waar je niet aan kunt voldoen, benoem dit dan direct. En als het om het kind gaat: probeer dan een goede balans te vinden tussen communiceren over de cognitieve ontwikkeling van het kind en de sociaal-emotionele ontwikkeling.’
Download
Oudergesprekken bieden de perfecte kans om in verbinding te komen met de ouders van de leerlingen uit je klas. Download de verbindende vragen voor het oudergesprek en ervaar zelf wat ouderverbinding je kan brengen.
Anke Appel-den Boer is mede-oprichter en adviseur van Gelukskoffer bij Malmberg. Meer informatie over deze methode vind je op malmberg.nl.
