Ooit had ik een fantastische duo-collega. Een goede juf en een fijn praktisch mens. Ze had een handige leefregel voor zichzelf. Als er iets bij komt, gaat er ook iets af. Dat legde ze in eerste instantie uit aan de hand van haar kledingkast. Als ze met een nieuw jurkje thuis kwam, dan moest er ook een kledingstuk weg. Het voordeel is dat je nooit een te volle kast krijgt. En dat je nooit tijd hoeft in te plannen om je kast uit te mesten. Het blijft gewoon op orde. Dezelfde filosofie paste ze toe op het klaslokaal. Hing ze iets op? Dan haalde ze ook iets van de muur. En ze paste het toe op de meer abstracte dingen van het leven, zoals haar hobby’s en sociale verplichtingen. Het enige moment waarop ze haar leefregel gelukkig niet gebruikte, was toen ze een tweede kind kreeg …
Ik moet de laatste tijd regelmatig aan haar denken. Vooral als ik naar alle appjes en mailtjes van school kijk. Het lijkt wel of er de laatste jaren steeds meer gewoontes en tradities bijkomen. Vroeger had je: sportdag, schoolkamp groep 8, schoolreisje, kinderboekenweek, moederdag en sinterklaas. En in groep 8 huiswerk zoals topografie. Lekker overzichtelijk. Maar er komen steeds meer nieuwe dingen bij: Halloween, Voorleesontbijt, Lego League, Koningsspelen, Mad science, Voorleeswedstrijd, Week van de Media Wijsheid (Media Masters), Warmetruiendag, tostidag.
Daarbij hebben bestaande tradities ook nog eens de neiging om uit te breiden. Denk maar aan het Sinterklaasjournaal dat scholen nu klassikaal kijken en waardoor de sinterklaastijd voor kinderen, leerkrachten en ouders intenser wordt, scholen waar ook groep 6 en 7 op kamp gaan en onze school waar kinderen al vanaf groep 6 worden bedolven onder huiswerk onder het motto ‘dan leren ze het alvast voor de middelbare school.’
Het lijkt wel of er de laatste jaren steeds meer gewoontes en tradities bijkomen.
Natuurlijk is er niets mis met de meeste van die gewoontes en tradities. De insteek is meestal prima. Zoals gezond leven, voorkomen van digitaal pesten of het verhogen van de leesmotivatie, geen haar op mijn hoofd die hierover in discussie wil gaan. Alleen het wordt steeds meer. Er komt wel iets bij, maar er gaat niets af. En daar maken we elkaar steeds drukker, gestrester, ongeduldiger mee. En onze kinderen ook. Bovendien kunnen we sommige verouderde en versleten tradities best eens kritisch bekijken.
Een jaarlijkse frustratie van mij is bijvoorbeeld de avondvierdaagse. De school motiveert de kinderen om mee te doen en regelt dat we gezamenlijk lopen. Leuk, natuurlijk, want bewegen is gezond, maar het is ooit bedacht in een tijd dat moeders om 15.00 uur thuis met de thee op de kinderen zat te wachten. Want dan was het mogelijk om vroeg te eten en om 17.30 uur al met een schare kids aan de andere kant van de stad te zijn. Waar, enthousiaste leerkrachten hen opwachten en meeliepen in een romantische wandelroute door de weilanden.
Het werkelijke plaatje ziet er anno 2024 iets wat anders uit. De leerkrachten zijn afgehaakt, want te veel werkdruk. De aanwezige ouders lopen in overspannen toestand een boterham in hun eigen mond en die van hun kroost te duwen. Ondertussen checken ze nog hun werkmail, want ja… ze gingen wel vroeg weg van het werk maar waren nog niet klaar. En die weilanden, nou da’s een blokje om door de nieuwe vinexwijk geworden.
Afgelopen jaar hadden we extra pech. Mijn man was ingedeeld om halverwege op de route pakjes drinken uit te delen. Wat dus betekende dat wij beiden te vroeg van ons werk weg moesten rennen om ons op twee verschillende plaatsen in de stad te melden. Na vier dagen stress waren we bekaf. De evaluatie van mij man en mij duurde kort. De avondvierdaagse draagt niet bij aan onze gezondheid, maar aan een opkomende burn-out. Helaas voor onze kinderen: wij kappen er mee. En het is misschien voor de hele school wel een verademing zijn om dit te laten gaan. Waarom zou school de inschrijving (al dat gedoe met administratie en geld) überhaupt moeten regelen? Individueel inschrijven kan ook. Mail gewoon lekker de link.
Welke oude tradities hangen er nog in jullie kast?
Een andere traditie die te lang doorgaat naar mijn bescheiden mening is de schoolfotograaf. Ontstaan aan het eind van de negentiende eeuw toen de jaarlijkse komst van de man met een zware fotocamera naar school iets heel bijzonders was. Inmiddels maken we meer foto’s dan we kunnen bewaren. Wordt het geen tijd om af te vragen waarom we nog steeds een beroepsfotograaf op school laten komen om een iets wat stijve foto in sneltreinvaart te maken van elk kind en waar geen ouder ooit tevreden mee is? En waar een deel van de ouders geen geld voor heeft of over heeft?
Dit is mijn laatste column. Ik heb me niet aan de leefregel van mijn oud-collega gehouden. Ik vind te veel leuk en heb te veel mooi werk verzameld in mijn spreekwoordelijke kast. Met pijn in het hart is het tijd om ruimte te maken voor nieuwe dingen. En heel misschien is dat wel de stap om terug voor de klas te gaan. Als ik minder ga schrijven, krijg ik eindelijk tijd om eens een paar dagen mee te lopen met een aantal leuke leerkrachten. Wie weet dat mijn hart daar ergens nog ligt.
Als afscheid wil ik graag een voorzet doen voor een discussie die je op school met je collega’s kunt voeren. Welke oude tradities hangen er nog in jullie kast? Hierbij mijn voorzetje.
- Het lopen van de avondvierdaagse met school (Beperk je als school tot het sturen van de link naar de site van de lokale inschrijvingen. Wie wil lopen, schrijft zichzelf in en neemt zelf drinken mee voor onderweg.)
- De schoolfotograaf (Of beperk je tot enkel het nemen van een klassenfoto, waarvan je de rechten voor alle kinderen in één keer afkoopt en betaald vanuit de ouderbijdrage of schoolactie. Zo hoeven er ook geen kinderen buiten de boot te vallen.)
- Knutsellessen die zo ingewikkeld zijn dat de leerkracht een hand vol vrijwillige ouders nodig heeft.
- Huiswerk dat op school niet van tevoren wordt uitgelegd en waar geen tijd voor is om het samen nog door te nemen. (Dit werkt averechts. Onze kinderen zeggen nu vooral dat huiswerk maken stom is en geen zin heeft.)
- Buitenschoolse activiteiten georganiseerd door school. (Top, dat het er is. Maar volgens mij geen kerntaak van een leerkracht om dat te regelen.)
- Het meegeven van al het goed bedoelde educatieve materiaal en leesboeken mee naar huis. (De ouders die tijd en zin hebben om dit te doen, doen het zelf toch al. De andere ouders zijn alleen in de stress omdat ze bang zijn dat er iets kwijtraakt. Terwijl de leerkrachten verzuchten hoe hard ze eraan moeten trekken om al dat materiaal weer op school te krijgen.)
- Elke dag een bericht via Social Schools of een andere school app. (Wij ouders hebben toch geen tijd om ze allemaal te lezen.)
- Drie extra reminders vanaf de schoolapp als er een evenement of ouderavond op school aan komt.
Bedankt voor het lezen van mijn columns! Ik gun jou en je team ruimte in de kast.
Corine is journalist en stond 15 jaar geleden voor de klas. Nu ze zelf twee zoons – Nathan en Levi – heeft, bekijkt ze het onderwijs van een heel andere kant. Ze is dol op schrijven, de creativiteit van haar kinderen, frambozen, het strand en het keihard meezingen met liedjes in de auto.
Uit respect voor de privacy van haar kinderen zijn de namen aangepast.
