Ondernemerschap onder leerlingen is een krachtig fenomeen dat vaak opvalt in praktijkopdrachten, groepsprojecten en organisatorische uitdagingen. Het zijn de leerlingen die een vonk van creativiteit en initiatief laten overslaan. Die als vanzelf ‘out of the box’ denken. Zeker aangezien die box vaak degene is waar wij ze in proberen te stoppen. Dit zijn namelijk wel vaak de leerlingen die we als ‘uitdagend’ ervaren: hun cijfers zijn misschien matig, de inzet voor veel vakken minimaal, ze zijn net iets te aanwezig en stappen snel in discussie. Maar het zijn ook deze leerlingen die, met de hakken over de sloot geslaagd, uiteindelijk heel goed op hun pootjes terecht komen.
De heren kiezen vaak voor een arbeidszaamleven in het ondernemerschap, of het management, waar een pak ze goed staat. Waar de afwisseling en creativiteit van regelen niet als pré, maar als noodzaak wordt gezien. De dames kiezen, al naar gelang waar de pijlen van hun recalcitrantie zich op richten, vaak voor werken met jeugd, in de zorg of bij de ordediensten. Ze willen graag herstellen waar ze zelf last van hebben gehad, en terecht!
Kunnen we deze kwaliteit niet als een overkoepelende onderwijsindicator erkennen?
Is er al genoeg bewijs dat aantoont dat ondernemerschap een cruciale indicator is voor succes buiten de schoolmuren? Kunnen we deze kwaliteit dan niet als een overkoepelende onderwijsindicator erkennen? Door ondernemerschap als een kernwaarde in het onderwijs te beschouwen? Gewoon een checkbox die voor een groep leerlingen de conventionele maatstaven (die deze leerlingen vaak niet volledig recht doen) naar de achtergrond schuift en hun unieke talent naar de voorgrond? De ‘deze komt er wel’ indicator.
Ik moest hieraan denken toen ik vorige week mee mocht met de tweedaagse naar Parijs met klas 3 vmbo. Uiteraard trof ik daar de verkopers van souvenirs in de vorm van kleine miniatuur Eiffeltorens aan. Dat deed mij denken aan Sean die jaren geleden in mijn klas zat. Hij had een levendige handel in blikjes Dr.Pepper die vanuit mijn magazijn (met één blikje per dag als betaling voor het gebruik) een gretige aftrek had. ‘Deze verkopen ze niet in de kantine meneer!’. De kwaaie blik van de mevrouw van de kantine negerend zag hij overal mogelijkheden.
Waar veel meiden in Parijs schrokken van de opdringerige verkopers van de kleine Eiffeltorens die ze, op hun vingertoppen balancerend, voor de dames heen en weer zwaaide ‘good price for you’ roepend. Deed Sean echter goed inkopen en herhaalde in de bus terug naar huis de wijze van verkoop en liep met op elke vinger een Eiffeltoren door de bus en verkocht met dikke winst zijn handel. Toen we deze anekdote aan vader vertelde gaf deze met een trotse glimlach aan dat hij al vanaf groep 8 met meer geld van een werkweek terugkomt, dan dat hij had meegekregen. ‘Die komt er wel’, zeiden we in koor.
Versleten van de emotie, maar groot in wil en met een karakter als een rots liet ze zien wat ze kon.
Of Fay waar vaak geen land mee te bezeilen was. Een kanjer van een meid, maar school was het niet voor haar. Toen één van de meest tragische gebeurtenissen gebeurde en een collega waar ze een sterke band mee had kwam te overlijden, regelde ze dat heel klas 4 met het afscheid aan de slag ging, als mentor kon ik alleen toekijken en knikken hoe er geknutseld, geschreven en gedicht werd onder haar organisatorische aanpak. Ze sprak hem toe namens de klas toen we hem voor het laatst bezochten en ze stond erop om met hulp van haar baas de catering op de uitvaart te verzorgen. Versleten van de emotie, maar groot in wil en met een karakter als een rots liet ze zien wat ze kon. ‘Die komt er wel’, wisten we.
En zo blijkt keer op keer, ze blijven je verbazen; leerlingen an sich, maar zeker deze groep. Het belang van goed onderwijs wordt vaak onderschat, maar in sommige gevallen ook overschat. Een paradox die vooral van toepassing is op deze kanjers.
Danny Weeda is directeur van een kleine familiaire middelbare school. Hij heeft bijna twintig jaar voor de klas gestaan en staat nog steeds in goed contact met de leerlingen van zijn school. Met zijn frisse kijk op onderwijs stelt hij vaak en graag de vraag: waarom? Dat geeft mooie gesprekken en discussies die soms uitmonden in een artikel of column. ‘De wijze waarop de jeugd zich een weg baant door het leven is een eervol iets om getuige van te zijn en geeft verhalen voor het leven.’
