In november zijn ook de conceptkerndoelen van de leergebieden mens en natuur, mens en maatschappij, moderne vreemde talen, kunst en cultuur én bewegen en sport gepubliceerd. Kerndoelenteam Bewegen en sport vertelt.
Nick Keijser, lid van het kerndoelenteam, geeft in het dagelijks leven bewegingsonderwijs aan een basisschool in Delft. Daarnaast is hij coördinator van het beweegteam op zijn school, dat zich richt op al het bewegen in en om de school, en heeft hij een bovenschoolse aanstelling als coach ‘dynamische schooldag’, om bewegen en zitten meer af te wisselen. ‘De bestaande kerndoelen stammen uit 2006,’ vertelt hij. ‘Die voor bewegen en sport zijn zeer globaal omschreven, leraren kunnen er alle kanten mee op. De nieuwe conceptkerndoelen gaan veel meer in op de drie algemene doeldomeinen van het onderwijs: kwalificatie, socialisatie en subjectificatie. Wij hebben die domeinen verbonden met bewegingsonderwijs en vertaald in leren bewegen, samen bewegen en betrokken bewegen.’
Kansengelijkheid
Naast behoefte aan concretisering maakten ook veranderingen in de samenleving een actualisatie van de kerndoelen noodzakelijk. Corike van de Merwe, gymleraar en curriculumexpert bij SLO: ‘Er wordt in de maatschappij veel gesproken over beweegarmoede onder de jeugd van nu. Er is inderdaad een afnemende beweegvaardigheid onder kinderen, ook de motivatie daarvoor neemt af. Maar dit probleem gaat ook over diversiteit en kansengelijkheid. Niet alle leerlingen komen uit een gezin waarin je automatisch naar een sportvereniging gaat of waar er genoeg ruimte is om buiten te spelen. Gelukkig biedt de basisschool een rijke leeromgeving voor spelen en bewegen. De conceptkerndoelen helpen die functie verder te versterken.’
Bewegen regelen
‘De conceptkerndoelen geven de vakleerkracht handvatten om het onderwijs in de praktijk doelgerichter, verantwoorder en gevarieerder te maken,’ vult Nick aan. ‘Een mooi voorbeeld is het kerndoel dat gaat over bewegen regelen. Heel veel leraren doen daar al aan, maar nu wordt het veel concreter gemaakt en expliciet in verband gebracht met samen bewegen. In het betreffende kerndoel – De leerlingen leren samen met anderen op een respectvolle manier aan bewegingsactiviteiten deelnemen, afspraken maken over het reguleren daarvan, de eigen bewegingsmogelijkheden inschatten en daarmee bij activiteiten rekening houden – wordt precies omschreven wat we eronder verstaan en hoe dat in de lespraktijk gestalte kan krijgen. Dat schept duidelijkheid.’
Van kerndoel naar gymzaal
Corike: ‘Als we kijken naar betrokken bewegen – de oriëntatie op beweeg- en sportculturen, het betekenis geven aan bewegen – dan blijkt dat daar nog veel winst te behalen valt. Ook op dit gebied gebeurt er al van alles in de les, maar met deze conceptkerndoelen komt er meer structuur en helderheid, ook weer om de leraar meer grip op de materie te geven. Uiteraard beseffen we dat er behoefte is aan ondersteuning op de weg van kerndoel naar gymzaal. Daartoe komen er allerlei aanvullende documenten, zoals doorlopende leerlijnen en voorbeeldmatige uitwerkingen.’
Samenhang
Corike: ‘Bewegen en sport heeft de meeste samenhang met burgerschap en mens en natuur. Bij burgerschap kun je denken aan omgaan met verschillen, besluitvorming, je aan afspraken houden. Dat omvat zo’n beetje de gymzaal als samenleving in het klein. Die aspecten zijn uitgewerkt in het domein samen bewegen.
Bij mens en natuur zitten we op het vlak van gezondheid en welbevinden, over ervaren wat bewegen met je lijf doet. Een kind zegt dan: ‘Juf, ik zweet’ of ‘Ik word moe’. Zoiets kan een aanknopingspunt zijn voor een gesprek over een gezonde, actieve leefstijl.’
Boodschap voor jou
Nick: ‘Je hoeft echt niet terug te schrikken voor de conceptkerndoelen. Heel veel dingen die erin staan, doe je waarschijnlijk al. Je hebt nu gewoon nog meer handvatten en richting. Tegen mijn vakcollega’s zou ik willen zeggen: heb aandacht voor alle drie de domeinen van het bewegingsonderwijs. Denk niet alleen aan leren bewegen, maar ook aan bewegen regelen en bewegen waarderen. Probeer daar in samenhang aan te werken. Leg bijvoorbeeld uit wat de achtergronden van spelregels zijn. Zo maak je lessen betekenisvoller.’ Corike: ‘Wil je betrokken blijven of worden bij deze ontwikkeling? Probeer de conceptkerndoelen uit en geef feedback!’
Meer lezen
Na het opleveren van de conceptkerndoelen worden deze uitgeprobeerd (‘beproefd’) in de onderwijspraktijk. Scholen uit heel Nederland geven dan feedback op de conceptkerndoelen. Je vindt de conceptkerndoelen op www.actualisatiekerndoelen.nl.
