‘Meneer, wanneer zijn we klaar met de les? Ik moet mijn bus halen!’ Het is weer zo’n laatste lesuur waarin mijn mentorklas collectief de puppy-ogen opzet om ‘ff’ eerder weg te mogen. Want ja, bijbaantjes, sporten en eindeloos TikTok-filmpjes bekijken zijn natuurlijk véél belangrijker dan onderwijs volgen. Welkom in het leven van generatie Z, ook wel liefkozend ‘generatie zitvlees’ genoemd. Of zoals de NOS ze poëtisch omschrijft: sneeuwvlokjes die al smelten bij het minste zonnestraaltje.
Als geboren ’96-er behoor ik zelf ook tot deze bijzondere club (jonge) mensen. Regelmatig word ik geconfronteerd met alarmerend nieuws over ‘mijn’ generatie. Wat is er toch aan de hand met deze jonge helden en hun gedrag op school? Voor wie hoopt op een kant-en-klaar antwoord: sorry, dat bestaat net zo min als een student zonder smartphone.
Deze jongeren, geboren tussen 1995 en 2012, zijn het product van een wereld in stroomversnelling. De geboorte van het commerciële internet (1995), 9/11 (2001), voortgang van technologie en diverse financiële crises hebben hun stempel gedrukt op deze generatie. Vraag een Gen Z’er een landkaart te gebruiken en je krijgt standaard dit antwoord: ‘Landkaart?, ik zoek wel een tutorial op YouTube.’
Elke generatie wordt gevormd door haar tijd. En ja, generaties zijn generaliseringen, maar wie Gen Z wil begrijpen, moet ook kijken naar hun opvoeders. Die hebben deze toekomstige zorgverleners, soldaten en IT’ers grootgebracht in een tijdperk waarin alles mogelijk lijkt – behalve je smartphone vergeten.
Als leraar voel ik me soms een straatartiest die moet concurreren met een compleet pretpark aan digitale afleidingen.
Aan de ene kant ontwikkelen deze jongeren een RSI-duim van het eindeloze scrollen, aan de andere kant zijn ze olympisch kampioen in het vinden van redenen waarom ze vandaag écht niet kunnen studeren. Als leraar voel ik me soms een straatartiest die moet concurreren met een compleet pretpark aan digitale afleidingen. Snapchat, TikTok, Netflix – probeer daar maar eens tegenop te boksen met een les over werkprocessen! Wellicht was de eendaagse TikTok-ban in de Verenigde Staten toch niet zo slecht idee…
Een smartphoneverbod dan? Misschien. Maar dat is als een pleister plakken op een open wond. In plaats daarvan moeten we deze generatie omarmen als meer dan scrollende zombies. Het is een creatieve, ruimdenkende en gevoelige groep die is opgegroeid in een global village. Even videobellen met oma in Indonesië? Geen probleem!
Onze scholen moeten broedplaatsen worden voor deze digitale pioniers. Daarom ga ik regelmatig met mijn klas naar buiten, probeer ik lessen interactief te houden met gebruik van je smartphone en organiseren wij als team gastcolleges voor een ouderwets echt gesprek. Want ja, ook dat kunnen ze gelukkig nog!
Door studenten hun eigen podcasts, vlogs en tutorials te laten maken, leren ze mediawijs te worden in een wereld waarin dit van ze wordt verwacht. Deze generatie snapt dat leren niet ophoudt bij de schooldeuren. Binnen deze schooldeuren dienen we kritisch te kijken hoe we onderwijs aanbieden en aantrekkelijk houden voor Gen Z. En misschien, heel misschien, maken ze daar ooit nog een TikTok over.
Ryan Smulders werkt als docent maatschappijleer in het mbo. ‘Het mbo heeft mijn hart gestolen! Als Gen Z leraar geef ik les én ben ik onderdeel van dezelfde generatie die in onze klaslokalen te vinden is: generatie Z. In mijn columns neem ik je graag mee in thema’s rondom generatie-denken, mijn ervaringen als jonge docent en de invloed van actualiteit op ons werk.’
