De provincie Uttarakhand ligt helemaal in het noorden van India, in het Himalayagebergte. Op 7 februari stroomde een brede water- en modderstroom uit de bergen de provincie in. Verschillende dorpen werden bedolven, 40 mensen vonden de dood en 170 mensen zijn nog vermist.
Gesmolten gletsjers?
De oorzaak lijkt duidelijk: veel gletsjers in het Himalayagebergte zijn aan het smelten doordat het warmer wordt. Soms breken er ineens grote stukken af. Volgens de meeste bronnen was dat hier ook gebeurd (zie bron 1 en bron 2). De stukken van gletsjer zouden als een lawine naar beneden gekomen zijn.
Maar klopt dat wel? Het is duidelijk dat veel gletsjers smelten door de klimaatopwarming. Maar die liggen meestal veel lager. Deze modderstroom ontstond op 5.600 meter hoogte. Op die hoogte is de temperatuur ver beneden het vriespunt, ook nu het warmer is. En als het inderdaad om een afgebroken gletsjer ging, waar waren dan de grote stukken ijs die je daarin zou verwachten?
Wat er werkelijk gebeurde
Voor de Indiërs is de oorzaak belangrijk. Die kennis helpt om in de toekomst dit soort rampen te voorkomen of om de schade te beperken. Daarom zijn Indiase experts direct aan de slag gegaan. Waarschijnlijk gebeurde er dit:
- Het Himalayagebergte ontstond door een botsing van twee tektonische platen. Die botsing is nog steeds gaande. Het gebergte is daardoor voortdurend in beweging. Zo ontstond er de afgelopen maanden een scheur op 5.600 meter hoogte. Op 7 februari brak hier een groot stuk rots af. Dat rolde naar beneden en nam veel puin en ijs mee. De wrijving van deze aardverschuiving zorgde voor warmte, waardoor het ijs in het puin smolt.
- Het puin sluit bijna twee kilometer lager het smalle deel van het dal af. Achter het puin blijft eerst veel smeltwater en modder achter. Maar steeds meer water stroomt door de afsluiting heen en spoelt puin en aarde weg, tot de puinhoop bezwijkt.
- Een enorme hoeveelheid modder en puin komt nu in één keer naar beneden. De modderstroom overspoelt een dam die verder stroomafwaarts ligt. De dam breekt.
- Doordat de dam breekt, verandert de rivier in een brede, kolkende stroom van water en modder. Het dorpje Raini, op de oever achter de dam, overspoelt en wordt in één klap onbewoonbaar.
- De stroom bereikte stroomafwaarts gelegen dorpen, zoals Tapovan. Ook hier is de schade door de overstroming groot.
- Verderop is een stuwdam in aanbouw. Het project raakt zwaar beschadigd. Als het water weg is, zitten zeker 30 mensen hier vast in een tunnel, die is bedolven onder een dikke laag aarde en modder. Op 13 februari is de reddingsactie nog in volle gang.
Bronnen:
Bron 1 Verslag van NOS.nl van de ramp.
Bron 2 Verslag van Weer.nl van de ramp.
Bron 3 Online versie van Google Earth. Eventueel kun je de help raadplegen.
