Sinds 1 januari 2015 is de gemeente – en niet langer het Rijk – verantwoordelijk voor de ondersteuning van mensen die langdurige zorg nodig hebben, de participatie van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt én voor de jeugdzorg. ‘Het doel van Rutte II was vooral: bezuinigen’, stelt NRC Handelsblad. ‘Maar het idee was ook dat het voor mensen die zorg nodig hebben beter voelt als ze zoveel mogelijk zelf kunnen oplossen en dat het voor heel Nederland goed is als we weer meer naar elkaar omkijken.’ Van de ongeveer 2,1 miljoen mensen die in 2015 één van deze individuele voorzieningen gebruikten, deed ongeveer een zesde dit op basis van de Jeugdwet, een derde op basis van de Participatiewet en de helft op basis van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).
Netwerk
Vooral kwetsbare mensen gebruiken een voorziening: mensen zonder werk, met een laag inkomen, uit een eenoudergezin, met een lage opleiding en/of mensen met een slechte gezondheid. Uit het SCP-rapport blijkt dat deze mensen vaak niet terug kunnen vallen op een netwerk. Met name bij mensen die onder de Wmo vallen, is de zelfredzaamheid gering: minder dan tien procent van hen kan de problemen zelfstandig oplossen tegenover meer dan zestig procent van de mensen die geen voorziening gebruiken. Ook biedt bij veertig procent van de Wmo-gebruikers het eigen netwerk bij de meeste problemen onvoldoende hulp. Hiervoor worden twee redenen genoemd: veel mensen hebben slechts beperkt tijd om zorg te verlenen of wonen te ver weg van de zorgvrager. ‘Professionele hulp weghalen, betekent dus zeker niet zomaar dat er informele hulp voor terugkomt. Als je daar níét op let, kunnen mensen in nog grotere problemen komen of vereenzamen’, merkt NRC Handelsblad naar aanleiding van het SCP-rapport op.
Rechtszaak
Volgens gemeenten is niet altijd duidelijk wat er van hen wordt verwacht. Eén van de discussiepunten is de huishoudelijke hulp. Valt deze hulp onder de Wmo of moeten mensen een beroep doen op hun eigen netwerk? Deze vraag werd onlangs voorgelegd aan de hoogste bestuursrechter. ‘Zeker twintig gemeenten beschouwen huishoudelijke hulp niet langer als een taak van de gemeente’, constateert de Volkskrant. ‘Die hebben volgens de rechter de nieuwe wet niet goed gelezen.’ De bestuursrechter oordeelde namelijk dat gemeenten wel degelijk verantwoordelijk zijn voor het schoonhouden van de huizen van hun hulpbehoevende inwoners.
