Duizenden vluchtelingen probeerden deze week nog een gat in het hek tussen Griekenland en Macedonië te vinden. Ze wilden doorreizen naar Noord-Europa. De vluchtelingen werden teruggestuurd naar Griekenland. Sinds kort is de ‘Balkanroute’ namelijk gesloten. Volgens de Volkskrant zijn er dit jaar tot nu toe 135.000 vluchtelingen in Europa aangekomen, van wie er 126.000 via Turkije naar de Europese Unie reisden. Daarom sloten de EU-leiders een akkoord met Turkije. Turkije gaat vluchtelingen opnemen die eerder van Turkije naar Griekenland reisden. De EU belooft voor elke vluchteling die naar Turkije teruggestuurd wordt, een andere Syrische vluchteling legaal vanuit Turkije naar de EU te laten komen. Turkije krijgt zes miljard euro voor de opvang van vluchtelingen, de visumplicht voor Turkse toeristen die naar de EU willen reizen wordt eerder afgeschaft en de onderhandelingen over Turks lidmaatschap van de EU worden heropend.
Duivels dilemma
Dat laatste is een doorn in het oog van critici. In Turkije staat de persvrijheid onder grote druk. Kritische kranten verdwijnen en journalisten worden opgepakt. Zo namen de Turkse autoriteiten kort voor het voorlopige akkoord met de EU oppositiekrant Zaman over. “Enerzijds willen Europeanen geen ongecontroleerde instroom van migranten en vluchtelingen meer. Alleen Turkije kan ons helpen de regie terug te krijgen – mensen worden immers via Turkije hierheen gesmokkeld. Anderzijds hechten wij aan onze Europese waarden, rechtsstaat en democratie. Deals met ‘Sultan Erdogan’ passen daar moeilijk in”, schrijft Caroline de Gruyter in NRC Handelsblad. “Moeten we visavrij reizen, miljardenhulp en uitzicht op EU-lidmaatschap aanbieden aan iemand die Koerden bombardeert en media ringeloort? Mag je vluchtelingen terugsturen naar zo’n land?” Ze spreekt van een duivels dilemma.
Vluchtelingenverdrag
Critici vragen zich ook af of je vluchtelingen wel zomaar kunt terugsturen. “Mensen terugsturen op basis van nationaliteit zou kunnen neerkomen op deportatie. Deportatie bovendien naar een land dat bij de ondertekening van het Vluchtelingenverdrag een uitzondering heeft gemaakt voor vluchtelingen uit de regio. Dat betekent dat zij in Turkije geen aanspraak kunnen maken op een permanente verblijfsstatus en burgerrechten als onderwijs en zorg”, stelt de Volkskrant. De deal met Turkije zou vluchtelingen moeten afschrikken om de gevaarlijke reis naar Griekenland te ondernemen. Toch betekent dit niet het einde van de vluchtelingenstroom. Mensensmokkelaars zijn al op zoek naar andere routes naar Europa.
