Het Internationaal Strafhof van de Verenigde Naties kan verdachten van genocide, misdrijven tegen de menselijkheid en oorlogsmisdrijven vervolgen. Op dit moment zijn 124 landen partij bij het Internationaal Strafhof, waaronder Nederland. Onlangs accepteerde de Nederlandse regering dat het Internationaal Strafhof in Den Haag ook het misdrijf agressie moet kunnen vervolgen en enkele aanvullende oorlogsmisdrijven, waaronder het gebruik van gif in burgeroorlogen. ‘De uitbreiding van de rechtsmacht van het Strafhof draagt bij aan het tegengaan van straffeloosheid en versterkt de internationale rechtsorde’, liet minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) vorige maand weten. Het Strafhof behandelt alleen zaken als het land waar het misdrijf is gepleegd, of het land waaruit de dader afkomstig is, aangesloten is bij het Internationaal Strafhof. De Verenigde Staten, Rusland en China zijn geen lid van het Internationaal Strafhof.
Soedan
Zuid-Afrika vindt dat het Internationaal Strafhof teveel macht heeft. De verplichting om verdachte staatshoofden te arresteren gaat Zuid-Afrika te ver. Vorig jaar weigerde de Zuid-Afrikaanse regering de Soedanese president Omar Al-Bashir tijdens een bezoek aan Zuid-Afrika op te pakken. Al-Bashir wordt door het Internationaal Strafhof gezocht wegens misdaden tegen de mensheid, genocide en oorlogsmisdaden gepleegd tussen 2003 en 2008 in het Soedanese Darfur. Zuid-Afrika was volgens de regels van het Internationaal Strafhof verplicht om hem aan Den Haag uit te leveren. Nu kondigt Zuid-Afrika een vertrek uit het Internationaal Strafhof aan. ‘Dit is het begin van een langzame dood’, zegt Thijs Bouwknegt, docent Genocide Studie aan de Universiteit van Amsterdam, in NRC Handelsblad. ‘Dit is tekenend voor de teloorgang van de universele mensenrechtenideologie.’
Kritiek
Zuid-Afrika gold lange tijd als een voorloper op het gebied van mensenrechten in Afrika. Het Parool meldt dat Kenia, Namibië en Oeganda het voorbeeld van Zuid-Afrika mogelijk volgen. Eén van de kritiekpunten van Afrikaanse landen op het Internationaal Strafhof is dat het hof alleen Afrikaanse leiders daagt. ‘Het strafhof is al met diverse zaken buiten Afrika bezig. Dat is een argument dat Zuid-Afrika op zich in zou moeten laten werken’, stelt Willem van Genughten van Tilburg University in dagblad Trouw. ‘De helft van de Afrikaanse zaken wordt behandeld op verzoek van Afrikaanse landen zelf.’ Elders in deze krant merkt een criticus van het Zuid-Afrikaanse regime op dat het land zich meer gaat richten op China en Rusland. ‘Zuid-Afrika keert zich af van het Westen. Daar is de terugtrekking uit het Strafhof ook een teken van’, aldus Anton du Plessis.
