‘De opdracht van de Tweede Kamer was inhoudelijk moeilijk. De winnaars van de verkiezingen en de grootste partij waren voor de formatie vooral bijeengebracht op basis van de verkiezingsuitslag, niet op basis van programmatische overeenkomsten’, schrijft Edith Schippers in haar eindverslag. Tijdens de onderhandelingen is er gesproken over migratie, het klimaat en inkomensbeleid. In het verslag merkt informateur Schippers op dat de politieke verschillen op deze onderwerpen groot zijn. Vooral migratie bleek een lastig thema. De fractievoorzitters van VVD, CDA, D66 en GroenLinks konden op meerdere aspecten van het onderwerp migratie geen overeenstemming bereiken. ‘Iedereen heeft geprobeerd het onwaarschijnlijke mogelijk te maken’, zei Schippers na de mislukte onderhandelingen.
Turkijedeal
De Telegraaf meldt dat volgens ingewijden GroenLinks zich in de onderhandelingen keerde tegen een nieuwe ’Turkijedeal’ met Afrikaanse landen. ‘Die zou inhouden dat migranten uit Afrika worden teruggestuurd. De landen in kwestie zouden hun gevluchte burgers terugnemen in ruil voor financiële steun van de EU’, schrijft de Telegraaf. De Volkskrant zet de migratiestandpunten van drie van de vier partijen op een rijtje: ‘De VVD wil in het nieuwe kabinet serieus werk maken van immigratie-beperkende maatregelen, zoals het schrappen van de mogelijkheid om in Nederland asiel aan te vragen. Dat zou alleen nog in het land van herkomst moeten kunnen. Ook CDA-leider Buma is overtuigd dat de winst bij de verkiezingen voor het rechterkamp in de Kamer moet worden vertaald in een streng asielbeleid. GroenLinks daarentegen vindt dat Nederland gastvrij moet zijn voor mensen in nood en meent dat het VVD-plan indruist tegen internationale verdragen’, legt de krant uit.
Opties
De grote vraag is welke partijen nu met elkaar gaan onderhandelen. ‘Er is eigenlijk maar één coalitie die nu voor de hand ligt’, stelt NRC Handelsblad. ‘En dat is die van VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie.’ Toch zal het volgens de krant ook met de ChristenUnie moeilijk worden. Deze partij staat net als GroenLinks kritisch tegenover de Turkijedeal. Dagblad Trouw merkt op dat het voor de hand ligt dat de VVD, het CDA en D66 opnieuw met elkaar om tafel gaan met een andere vierde partij erbij, maar de krant sluit niet uit dat er alsnog een kabinet VVD-CDA-D66-GroenLinks komt. ‘Vier partijen weten nu, na anderhalve maand met elkaar onderhandelen, wat ze aan elkaar hebben. Dat kan een basis vormen voor een nieuwe poging, bijvoorbeeld nadat gebleken is dat bij andere combinaties dezelfde problemen opdoemen’, concludeert de krant.
