Je sinaasappelschillen gebruiken voor zeep, een composthoop maken en paddenstoelen laten groeien op koffiedik. Veel afval is nog van waarde! Leer je leerlingen bewust omgaan met hun afval door het op school te scheiden. Zo neem je meteen de afvalstroom van jouw school eens onder de loep. We geven je in dit artikel een stappenplan om afval scheiden op school beter én leuker te maken.
- Bewustwording: de waarde van afval
Nieuwe grondstoffen zoals aardolie voor plastic en bomen voor papier zijn eindig; op een gegeven moment zijn ze op. Maar als we afval gescheiden inleveren, kan maar liefst driekwart worden hergebruikt of gerecycled. Dat kost vaak minder energie dan nieuwe producten maken. En wist je dat elke vuilniszak op de vuilstortplaats de overheid negen cent kost? Afval scheiden bespaart dus nieuwe grondstoffen, energie en geld.
Wil je de waarde van afval zichtbaar maken voor je leerlingen? Er zijn veel leuke voorbeelden van afval dat een tweede leven krijgt. Zo maakt Seepje bijvoorbeeld handzeep met sinaasappelschillen van de Albert Heijn. En in de webshop VerdraaidGoedProduct.nl vind je producten van afval of gerecyclede materialen. Bijvoorbeeld notitieboekjes van oude informatieborden van de NS, of koffiekopjes gemaakt van koffiedik.
- Geef les over afval
Er zijn dagelijks genoeg momenten om het kort over de waarde van afval te hebben met je leerlingen. Maar tijdens een les kun je er nog dieper in duiken. Er is allerlei leuk lesmateriaal over afval. Bijvoorbeeld:
- Educatieboekje over afval en recycling voor groep 4-5: een verhaal met herkenbare situaties voor kinderen over afval. De centrale boodschap: als we minder afval gebruiken en ons afval beter scheiden, zorgen we voor een beter milieu.
- Naut groep 5-6: in thema 1 van het leerwerkboek krijgen de leerlingen als uitdaging: ‘Hoe zorg je voor minder afval in de klas?’ Het eindproduct is een plan voor afvalvermindering dat jullie gezamenlijk kunnen uitvoeren!
- Lessen over afval van Cleanwise: een online lespakket voor onder-, midden-, en bovenbouw van de basisschool. Je vindt er 30 interactieve lessen over het scheiden van de drie belangrijkste afvalstromen plastic, GFT en papier.
- Aan de slag met afval met NL Schoon: lespakketten voor het primair en het voortgezet onderwijs over het voorkomen en opruimen van zwerfafval én het scheiden en recyclen van afval. De lespakketten bestaan uit printbare werkbladen, digitale lessen, doe-opdrachten en spelletjes.
- nl: een verzamelplaats van verschillende lespakketten voor het primair en voortgezet onderwijs van verschillende aanbieders. Bijvoorbeeld het lespakket ‘Weg met afval!’ Per gemeente wordt het lespakket op maat gemaakt. Zo ontdekken kinderen hoe afvalverwerking in hun eigen gemeente werkt.
- Maak afval scheiden makkelijk
Je wilt natuurlijk meer dan alleen praten over afval. Je leerlingen – en jij natuurlijk ook – willen actie zien! Maak afval scheiden makkelijk voor je leerlingen door de afvalbakken op goed zichtbare plekken te plaatsen. Gebruik duidelijke kleuren en symbolen zodat duidelijk is wat in welke bak thuishoort. Dat kan met pictogrammen, maar ook met tekst. En hoe leuk is het om dit samen met je leerlingen te ontwerpen?
- Verminder je afval
Naast afval scheiden kan je als school ook kijken of je afval kunt voorkomen. Bedenk eens hoeveel je kunt winnen door boterhamzakjes en drinkpakjes te verminderen of zelfs te verbieden. Dat geldt ook voor wegwerpbekertjes. Het scheelt een hoop als docenten gebruik maken van koffiemokken.
En sta eens stil bij je printgebruik; is dat printje echt nodig? Of kan het ook digitaal? En heb je weleens van uitwisbare notitieboekjes gehoord? Check ook de instellingen van de printer: staat‑ie standaard ingesteld op dubbelzijdig afdrukken?
GFT verdwijnt op school waarschijnlijk tussen het restafval. Maar misschien is het een idee om een composthoop te maken voor de schooltuin? Kortom; waarschijnlijk is er afval op school dat je flink kan verminderen.
- Start projecten met afval
Laat de waarde van afval in je klas zien. Er zijn allerlei concrete projecten te bedenken met afval. Een composthoop is er al één van. Maar ook binnen de muren van je klaslokaal is van alles mogelijk.
Laat je leerlingen bijvoorbeeld koffiedik van thuis meenemen. Koffiedik is namelijk een perfecte voedingsstof voor planten. Kweek bijvoorbeeld verse kruiden, zoals munt en basilicum in het lokaal. Extra leuk om de plantjes weer mee naar huis te geven: van waardeloze koffieprut naar lekkere smaakmakers voor het avondeten! Ook paddenstoelen groeien erg goed op koffiedik. Ken je de growkits van Fungi Factory? Daarmee leren je leerlingen hoe schimmels op koffiedik uitgroeien tot oesterzwammen.
Een ander leuk project is om zeep te maken van sinaasappelschillen. Hierboven kwam al voorbij dat Seepje dat doet met sinaasappelschillen van Albert Heijn. Wat Seepje kan, kunnen jullie zelf ook!
- Een contract afsluiten voor gescheiden afvalinzameling
Denk je nu ‘allemaal leuk en aardig dat afval scheiden, maar op onze school belandt alles uiteindelijk in dezelfde container’? Dan verbaast het je misschien dat iedere school zelf verantwoordelijk is voor gescheiden afvalinzameling.
Bij veel mensen leeft de gedachte dat de gemeente verantwoordelijk is voor afvalinzameling. En voor huishoudelijk afval klopt dat inderdaad. Maar het afval van scholen hoort – in de meeste gemeenten – bij het bedrijfsafval. En voor bedrijfsafval moet je zelf een contract afsluiten met een afvalinzamelaar. Het schoolbestuur is hiervoor verantwoordelijk, dus grote kans dat jij hier niet zoveel mee kan. Maar misschien kan je eens een kopje koffie met het schoolbestuur gaan drinken?
Hoe gaat jouw school om met afvalscheiding? En heb je leuke tips om het leuker te maken voor je leerlingen? Deel het in onderstaand reactieformulier!
