Recent schreef de Onderwijsinspectie dat zij het zicht kwijtraakt als er nu geen eindtoets wordt afgenomen in groep 8. Daarnaast stelde zij dat het afgelopen schooljaar meer leerlingen een lager schooladvies hebben gekregen vanwege het ontbreken van die eindtoets. Dit werkt de kansenongelijkheid in de hand. En dat is een legitiem argument om te toetsen.
Deze blog is geschreven door Stan Put. Stan is eigenaar van put2gether en senior adviseur bij OnderwijsAdvies.
Al maandenlang ligt de nadruk op leerachterstanden, onherstelbare leerschade door het thuisonderwijs en ga zo maar door. Lekker dan, als je dat als kind thuis hoort van je ouders, op televisie of via andere kanalen. Dat is zeker niet goed voor het zelfvertrouwen. Leerachterstanden, het woord alleen al doet mij gruwelen. En nu helemaal. Wanneer stoppen we met het gebruik van deze term in deze exceptionele crisis en daarna? Wanneer stoppen we met het nu al etiketteren van deze generatie?
Thuisonderwijs en nationaal onderwijsplan
Natuurlijk moet het thuisonderwijs zo snel als het kan stoppen. Al is het alleen al voor de kinderen die zichzelf iedere dag in onveilige thuissituaties moeten redden. Voor hun is school de veilige haven. Ouders zijn geen leraren. Gelukkig niet, anders is ons beroepsaanzien definitief naar z’n grootje. Daarnaast levert het thuis lesgeven de meeste ouders en leerlingen zoveel extra spanningen op dat het risico op overspanning en burn-out na deze periode met flinke percentages toeneemt. Nee, zo spoedig mogelijk terug naar school, dat is in ieders belang. Leerkrachten zijn dé aangewezen personen om een leidende rol te hebben in het laten leren en volgen van de leerlingen.
Hoe ziet dat leren er dan uit nu we weer naar school gaan? De niveauverschillen tussen de leerlingen zullen groter zijn. Dat is uit de eerste thuisonderwijsperiode gebleken. Al vanaf juni/juli 2020 ligt de focus op het toetsen en signaleren van leerachterstanden. Om die achterstanden in te lopen zijn subsidies verstrekt en wordt er momenteel gesleuteld aan een nationaal onderwijsplan.
Jouw ontwikkeling
Ik ben niet tegen het afnemen van toetsen. Toetsen zijn een prima middel om te zien hoe ‘ver’ een leerling zit in zijn of haar ontwikkeling. En daar ligt wat mij betreft de kans. Vraag leerlingen: hoe ver ben jij op dit moment in jouw ontwikkeling? Dat klinkt een stuk positiever dan: waar heb jij achterstand opgelopen?
In het positief benaderen van de leerling heeft de leerkracht een belangrijke rol. Ik weet ook zeker dat deze rol opgepakt wordt. Geef de leerkracht ruimte en autonomie in de periode na deze crisis om ieder kind recht te doen. Zij hebben het zicht op hun leerlingen. Zij kunnen, vanuit hoge verwachtingen (van íeder kind moet je hoge verwachtingen hebben) de leerling prikkelen om te groeien in zijn of haar ontwikkeling. Hiervoor is er, naar mijn mening, tijd genoeg. Zeker als je het bekijkt vanuit het perspectief van een leven lang leren. Laat de minister in het nationaal onderwijsplan de daad bij het woord voegen. Zet hierop in: we hebben de tijd, de druk mag van de ketel en onze leerkrachten adviseren alle leerlingen van groep 8 als kansrijk.
Ons land is al bijna een jaar bezig met deze coronacrisis. Onze leerlingen hebben ontzettend veel geleerd: dat niets vanzelfsprekend is, dat onze wereld toch niet maakbaar is en dat wij, als mensheid, keihard moeten samenwerken om stappen te zetten. Daar is geen toets voor nodig. Dat is inmiddels bagage die levenslang impact heeft. @Onderwijsinspectie: dit zijn kennis, vaardigheden en ervaring voor het leven, meetbaar en bruikbaar in de toekomst.
