In Juf & Meester magazine vertelt Angelika Simons over haar werk als docent en directrice op een basisschool in Beieren. Hieronder lees je deel 2 van het interview dat we met haar hadden.
Welke vakken worden er gegeven?
De ‘kleintjes’ hebben basislessen (die omvatten Duits, rekenen, zaakvakken, kunst en muziek), sport, handvaardigheid en religie/ethiek. De leerkracht bepaalt hoelang een les duurt. De eersteklassers besteden nu, drie maanden na het begin van het schooljaar, ongeveer 15 minuten aan een les, de tweedeklassers 30 minuten.
De ‘groten’ krijgen ook nog les in Engels. Elke les duurt 45 minuten en wordt meestal gegeven door de klassenleerkracht. Na elke les is er een korte fysieke activiteit.
Hoe is jullie school digitaal ingericht?
Wij zijn momenteel een van de meest ouderwetse scholen in onze wijk. Vlak voor COVID-19 toesloeg, zijn we gestart met de digitalisering. De apparatuur is bijna klaar en zal binnenkort worden geïnstalleerd. Dan worden we een van de modernste scholen in de wijk. Dit is gelukt dankzij de gemeente, die 250.000 euro heeft vrijgemaakt om onze school digitaal in te richten.
Maken jullie uitstapjes met de klas?
Normaal gesproken gaan we er veel op uit. Er gaat geen week voorbij dat er niet minstens één van onze klassen op pad is. Aan het begin van het schooljaar gaat de hele school te voet naar de nabijgelegen Starnberger See. Tijdens het wandelen zorgen de oudere leerlingen voor de eerstejaars. Als we ’s middags weer naar school gaan, maken de nieuwe leerlingen deel uit van de schoolgemeenschap. De tweede grote excursie vult de klassenleerkracht zelf in. Dat kan variëren van een wandeling door een avontuurlijk gebied, waarbij de kinderen waden door water en stukken moeten klimmen, tot een uitstapje naar een museum of een stadstour. Met de hele school gaan we jaarlijks naar een theater en hebben we een filmdag. De hoogste klassen gaan elk jaar schaatsen en bezoeken een synagoge of moskee.
Eten de kinderen op school?
Tijdens de pauzes eten de kinderen. Wie naar de lunchopvang of de bso gaat, eet daar ook.
Is toetsen in het onderwijs belangrijk in Duitsland?
Helaas wel, ja. Het gemiddelde van de vierdeklassers in Duits, rekenen en zaakvakken bepaalt naar welke school een kind in het vijfde leerjaar gaat.
De meeste ouders willen dat hun kind naar de middelbare school gaat. Ze letten niet op de talenten van hun kind, noch zien ze de doorstroommogelijkheden van het schoolsysteem. Als een kind het gehoopte gemiddelde niet haalt, denken veel ouders dat hun kind zijn toekomst al heeft vergooid. Daarom wordt er vanaf de helft van het tweede leerjaar (dan beginnen de kinderen cijfers te krijgen) veel druk uitgeoefend op de kinderen. In mijn tweede klas krijgen al drie kinderen bijles. Het zijn alle drie goede leerlingen zonder problemen. Het zijn alleen geen hoogvliegers…
Veel ouders zien over het hoofd dat de druk op hoge cijfers er juist voor kan zorgen dat kinderen slechter presteren.
Spreek je de ouders vaak? Hoe is dat bij jullie geregeld?
Officieel is er één spreekuur per week waarvoor ouders zich kunnen aanmelden. Werkende ouders hebben de mogelijkheid om twee keer per jaar ’s avonds naar de ouderdag te komen. Het leerontwikkelingsgesprek tijdens het semester is eigenlijk een zaak tussen de leerling en de leerkracht, maar de ouders zijn er wel bij en luisteren.
Ik heb persoonlijk veel gesprekken met ouders. Als ik iets wil of wil zeggen, pak ik direct de telefoon, voor grotere zaken vraag ik de ouders om een persoonlijk gesprek. Als de ouders iets willen, schrijven ze een briefje in het huiswerkboek of mailen ze mij. Meestal neem ik dan nog dezelfde dag contact met ze op.
Mijn collega’s doen hetzelfde, en veel andere basisscholen doen hetzelfde. Ouders zijn onze opvoedingspartners, dus naar mijn mening is levendig contact belangrijk. Bovendien neemt het praten met elkaar misverstanden en remmingen weg.
Hebben de leerkrachten veel administratie op jouw school?
Ja. Alles moet gedocumenteerd worden, zelfs het plakken van een pleister. Daarnaast zijn er veel extra taken, zoals buitenlandse betrekkingen, familieverbondenheid en veiligheidsbeambte. Op een grote basisschool heeft elke leerkrcht een extra taak, op onze school heeft een leerkracht er wel drie.
Hoeveel verdient een leerkracht?
Het loon is afhankelijk van de leeftijd, de lesuren en vooral het type school. Iemand die als nieuwe leerkracht begint op een middelbare school verdient bijna evenveel als de directeur van een kleine basisschool.
Iedereen zegt dat het oneerlijk is, ook politici. We geven tenslotte meer uren les en hebben een groter takenpakket en veel meer verantwoordelijkheid. Maar er is decennialang niets aan gedaan. Als gevolg hiervan zijn er nu veel te veel en dus werkloze leraren voor de middelbare scholen en er is een enorm tekort aan leerkrachten voor de basisscholen. Collega’s op basisscholen durven nauwelijks thuis te blijven als ze ziek zijn. Ze weten dat hun klas dan wordt opgesplitst en dat de andere collega’s extra werk moeten doen.
Als directeur van een kleine basisschool met vele jaren dienst verdien ik ongeveer 3.500 euro netto per maand. Maar daarvan moet ik nog steeds de particuliere ziektekostenverzekering betalen. Onze basisschool bevindt zich in een van de duurste gebieden van Duitsland. Veel jonge collega’s die naar dit gebied worden overgeplaatst, moeten met hun beginnerssalaris kiezen tussen een eigen appartement en een eigen auto.
