Stel je voor, alle leerlingen beheren hun eigen administratie. Voor cijferlijsten zijn geen centrale databases meer nodig en diploma’s hoeven niet langer door DUO te worden gevalideerd. Klinkt onmogelijk? Met blockchain zou dit de toekomst kunnen zijn. Maar wat is het? En wat kan blockchain betekenen voor het onderwijs?
Blockchain: een term die steeds vaker opduikt. Voor degene die er nog nooit van hebben gehoord: blockchain is een internettechnologie waarmee gecentraliseerde en gesloten registers voortaan gedecentraliseerd en open kunnen zijn, zonder dat de integriteit van de gegevens in het geding komt. Gegevens blijven beschermd, ondanks de open aard van het systeem. Met behulp van deze technologie kan je dus informatie opslaan die niet veranderd of vervalst kan worden.
Hoe werkt blockchain?
Visualiseer blockchain als een keten van blokken. Ieder blok bevat informatie en de blokken schakelen zich aan elkaar. Komt er nieuwe informatie bij? Dan wordt dit als nieuw blok aan de bestaande keten geschakeld. De bestaande blokken veranderen dus niet van inhoud en samenstelling.
Ieder blok wordt digitaal ondertekend met een code. Zo wordt het blok geldig verklaard en krijgt het een digitale vingerafdruk als goedkeuring. Die digitale vingerafdruk wordt vervolgens gekopieerd in alle blokken waarmee dit blok verbonden is. Vinden er wijzigingen plaats in een blok? Dan verandert daarmee ook de vingerafdruk. De gekopieerde vingerafdrukken in de blokken waarmee het gewijzigde blok verbonden is, veranderen niet mee. Het resultaat? De keten wordt verbroken en de informatie wordt ongeldig verklaard.
Daarnaast wordt de keten online gedistribueerd en op meerdere plaatsen opgeslagen. Er wordt namelijk gewerkt met consensus: de meerderheid van de ketens die met elkaar overeenkomen zijn de waarheid. Daarin is de juiste en betrouwbare informatie opgeslagen. Die ene afwijkende keten waaraan mogelijk gesleuteld is, is ongeldig. Door deze manier van werken is de informatie heel betrouwbaar. Bekijk onderstaande video voor meer inzicht in de technologie:
Toepassingen in het onderwijs
Blockchain verandert niet zozeer het onderwijs of de manier waarop je lesgeeft – het speelt meer op de achtergrond. Wanneer het gaat in het onderwijs gaat over het valideren van informatie, denk je al snel aan cijferlijsten en diploma’s. Waar nu een instantie als DUO verantwoordelijk is voor die taak, zou dit in de toekomst kunnen worden gedaan met behulp van blockchaintechnologie. Een dergelijk instituut wordt daarmee overbodig.
Daarnaast maakt blockchain het mogelijk om eigen gegevens in beheer te hebben zonder dat er kans is op fraude. In het onderwijs gaat het dan over eigenaarschap over informatie over eigen ontwikkeling, bijvoorbeeld in de vorm van een portfolio. Als leerling ben je niet meer afhankelijk van een centrale opslag die eigenaar is van jouw ontwikkeling. Je hebt je eigen gegevens – van cijfers, tot diploma’s tot afgeronde cursussen en projecten – in beheer. Op die blockchainblokken kan naast informatie ook een programma staan; in het onderwijs bijvoorbeeld een script dat informatie aan elkaar koppelt en zo uitsluitsel kan geven of een leerling geslaagd is of juist gezakt. Wanneer er aan een x-aantal voorwaarden is voldaan, wordt een validatie gegeven: het diploma komt dan automatisch binnen.
Voor- en nadelen
Blockchain kan het beheer van onderwijsgegevens veiliger, betrouwbaarder én toegankelijker maken. Doordat risico’s als sjoemelen met cijferlijsten of valse diploma’s vervallen, kunnen leerlingen hun eigen informatie beheren. Uiteindelijk zou blockchain ertoe kunnen leiden dat je als docent minder tijd kwijt bent aan administratie en daardoor meer tijd overhoudt voor lesgeven. En een diploma kwijtraken? Dat kan niet meer.
Ook een oogje toeknijpen, bijvoorbeeld als bij een leerling een opdracht in het portfolio mist, behoort bij gebruik van deze technologie tot de verleden tijd. Al kan dat ook een nadeel zijn, want beoordelingen zijn in dat geval meer gestandaardiseerd. Vraagt de individuele situatie van een leerling om een ander traject? Dan is dat lastig te verantwoorden in het systeem.
Een in blockchain versleutelt programma eist nou eenmaal de vastgestelde documenten, voordat er een diploma wordt vrijgegeven. Blockchain maakt het zo mogelijk om een schoolcarrière van begin tot eind te volgen en in kaart te brengen. De codes van een blockchain vragen echter wel veel rekenkracht van computers – een school moet goede digitale apparatuur in huis hebben om de gegevens van leerlingen op deze manier te verwerken.
Meer weten?
Er zijn nog maar weinig onderwijsorganisaties die blockchain gebruiken. Maar visies op de toekomstige mogelijkheden? Die zijn er wel. We zetten er vast drie voor je op een rij:
- De site learning is earning legt uit hoe Blockchain leren, werken en leven kan integreren. Leren wordt daarbij gezien als een vorm van kapitaal.
- Nog niet helemaal helder hoe blockchain werkt? De filmpjes van Vernieuwenderwijs leggen het duidelijk uit.
- Weten wat je als leraar nog meer met blockchain kunt doen? Oeb-Insights geeft 10 manieren waarop je blockchain kun inzetten in het onderwijs. Ook ScienceGuide zet de mogelijkheden van blockchain in het onderwijs overzichtelijk op een rij.
Wat vind jij het grootste voordeel van het gebruik van blockchain in het onderwijs? En wat zijn volgens jou de nadelen? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
