Deze week kwam een nieuw onderzoek van het CBS naar buiten. Steeds meer jongeren van 15 en 16 jaar hebben een baan of bijbaan. Het onderzoek brengt een discussie op gang: is het goed dat jongeren werken of kunnen ze die tijd en energie beter aan school besteden? Gebruik de vragen uit dit artikel om met je leerlingen het gesprek aan te gaan en ontdek hoe zij er zelf over denken.
Het aantal werkende jongeren van 15 tot 27 jaar is in het vierde kwartaal van 2023 met 34.000 toegenomen ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder, zo is te lezen op de website van het CBS. Ondanks dat het percentage werkende 15- en 16-jarigen het laagst was van alle jongeren, kwamen er in de afgelopen twee jaar wel de meeste werkenden bij. 62,8% van 15- en 16-jarigen had eind 2023 een bijbaan, tegenover 56% eind 2021. Het gaat hier vooral om scholieren met een bijbaan, ze werken gemiddeld 9 uur per week.
Stress of persoonlijke ontwikkeling
In een tijd waarin 1 op de 3 jongeren prestatiedruk ervaart met de bijbehorende stress, roept dit onderzoek vragen op. Is een bijbaan van zo’n 9 uur per week voor tieners wel wenselijk? ‘Economisch gezien is dit goed te verklaren, omdat er banen in overvloed zijn. Maar je kunt je afvragen hoe verstandig het is dat jongeren vaker geld bijverdienen als ze op school voor grote leeruitdagingen staan’, zegt CBS-hoofdsocioloog Tanja Traag in De Telegraaf. Het lijkt niet veel, maar als je bedenkt dat tieners ook fulltime naar school gaan, is 9 uur best aanzienlijk.
Het tegengeluid dat klinkt, ziet een bijbaan juist als een waardevolle leerervaring die de persoonlijke ontwikkeling bevordert en jongeren de waarde van geld leert. Uit een peiling onder de lezers van NH Nieuws lijkt de laatste groep in een ruime meerderheid. 88% van de stemmers vindt het belangrijk dat ‘jongeren hun eigen boontjes leren doppen’. De overige 12% is van mening dat ze hun energie beter in school kunnen steken.
Tieners aan het woord
Het onderzoek en de bijbehorende meningen vormen een mooie aanleiding voor een discussie in de klas. Door het onderwerp van de vragen wat uit te breiden met actuele thema’s als prestatiedruk, vrije tijd en plannen wordt het gesprek een bron van waardevolle inzichten voor jezelf en je leerlingen.
Laat enkele artikelen zien en ga met behulp van deze vragen en een klassikale discussie in op het onderwerp.
- Wat zijn volgens jullie de mogelijke voordelen van het hebben van een bijbaan tijdens de middelbare schoolperiode? Zouden deze voordelen opwegen tegen de nadelen die in de media worden genoemd?
- In hoeverre denken jullie dat een bijbaan invloed heeft op de prestaties van tieners op school? Zouden scholen meer ondersteuning moeten bieden bij het ontwikkelen van planningsvaardigheden voor een betere balans tussen school, werk en vrije tijd?
- Hoe ervaren jullie persoonlijk de druk van de combinatie tussen school en werk, als dat van toepassing is? Voelen jullie dat dit een positieve of negatieve invloed heeft op jullie dagelijkse leven en schoolwerk?
- Wat vinden jullie van het idee dat tieners, naast hun schoolverplichtingen, ook moeten leren omgaan met werkverplichtingen? Zijn er alternatieve manieren om waardevolle ervaring op te doen zonder een bijbaan?
Tips voor een klassendiscussie
Een geslaagd gesprek op de middelbare school begint met een vriendelijke sfeer waarin respectvolle communicatie centraal staat. Geef iedereen de ruimte om zijn stem te laten horen en benadruk dat het doel niet is om te winnen, maar om andere meningen te horen en elkaar te begrijpen. Actief deelnemen aan het gesprek is hierbij de sleutel; laat leerlingen niet alleen hun eigen inzichten delen, maar stimuleer ook reacties en vragen naar elkaar toe. Ga voor diepgang door als gespreksleider open vragen te stellen die iedereen uitdaagt om standpunten te onderbouwen en goed na te denken. Benadruk ook dat het prima is om van mening te veranderen op basis van nieuwe inzichten. Op deze manier is een discussie niet alleen leerzaam, maar geeft het leerlingen ook de kans om hun communicatievaardigheden en kritisch denken verder te ontwikkelen.
