Op de middelbare school zat Paul bij mij in de klas. Elk jaar kwam ik er halverwege het schooljaar pas achter dat Paul mijn klasgenoot was. En dat zes jaar lang.
Paul zag je niet. Paul hoorde je niet. Paul rook je niet … Je kon je niet aan hem ergeren, hij maakte geen grapjes en stelde geen vragen. Zelfs als hij langsliep, voelde je geen vlaagje wind. Hij nam simpelweg geen ruimte in. Paul was onzichtbaar. En elk jaar als ik ontdekte dat ik maandenlang door hem heen gekeken had, schaamde ik me rot.
Toen ik als leerkracht voor de klas stond, wist ik daarom dat ik moest opletten. De sterkste band kreeg ik met kinderen die een tikje vervelend waren, maar met wie ik toch een klik had. Ze vroegen om je aandacht, maar gaven ook een knipoog of lief briefje terug. Daarom dwong ik mezelf om op rustige momenten, als de klas aan het werk was, achter mijn bureau te gaan zitten en alle kinderen af te gaan. Zag ik ze echt allemaal? Glipte er niet eentje tussen mijn vingers door? Zat er een ‘Paul’ in mijn klas?
Het is blijkbaar een probleem dat meer leerkrachten hebben. In de podcast Opgejaagd vertelt een kleuterleerkracht aan een journalist dat ze een trucje heeft om zichzelf scherp te houden. Elke avond vraagt ze aan zichzelf: weet ik van elk kind welke kleding hij/zij aanhad vandaag? Ontroerend vind ik dat.
Als ouder ben ik soms bang dat mijn kind niet gezien wordt op school. En ik zou het nog snappen ook. De juf is al zo druk en Nathan is niet bepaald een opvallend typetje. Hij is een gezellige middenmoter, een-op-een best druk, maar stil in de groep. Laatst kwam hij thuis met een werkboekje. De juf was vergeten het na te kijken. Er stonden ook opdrachten in die hij niet gemaakt had. Ik vroeg hem waarom niet. Hij zei: ‘Ik begrijp niet wat ik hier moet doen, maar ik wil de juf niet storen. Ze heeft het zo druk.’
Mijn hart bloedde. Is mijn kind een ‘Paul’? Ook zonder problemen verdient hij het om gezien te worden, toch? Misschien moet hij morgen eens in een paarse ribbroek en een afzichtelijk roze glittershirt naar school … Dan herinnert zijn juf zich hem ’s avonds vast en zeker.
