‘Jij mag niet bijten!’ De peuterleidster pakt stevig mijn bovenarm vast. Ik moet een jaar of drie zijn geweest toen ik andere kinderen beet. Niet zo handig op een peuterspeelzaal. Pedagogisch als de peuterleidster destijds was werd ik voor de zoveelste keer in het koffiehok gezet. Zij stak een sigaret op en liet mij daar een tijdje zitten. Het is 1994.
Ik heb best wat tijd doorgebracht in het koffiehok, in de hoek, op de gang, op het kantoor van de directeur. Straffen was de enige manier die werd toegepast wanneer ik iets deed wat niet mocht. Ik kan me geen mentorgesprek herinneren waarin werd gevraagd waarom ik mij misdroeg of hoe het echt met me ging. Vaak alleen een aantekening in het rapport met ‘Alisa kletst veel, is druk. Dit kan beter!’
Zij stak een sigaret op en liet mij een tijdje in het koffiehok zitten.
Nu, ruim dertig jaar later probeer ik in mijn rol als coach meer naar de oorzaak van het gedrag van een student te kijken. Als iemand zich regelmatig ziekmeldt, brutaal is of ’s ochtends altijd te laat is, vraagt dat om een gesprek. Door de jaren heen zijn er verschillende situaties voorbijgekomen. Hij met een uit de hand gelopen gameverslaving, zij met onverwerkt verdriet van een overleden ouder. Met opvallend gedrag vragen ze aandacht voor zichzelf. Soms krijg ik als coach een kijkje in het leven van een student waarbij ik zelf niet zo goed weet wat ik ermee moet. De vraag is of ik er iets mee moet.
‘Je wilt het te goed doen voor je studenten’, krijg ik als feedback van collega’s. Ik bijt me vast in situaties van studenten die worstelen. Waarschijnlijk omdat ik zelf vroeger dat gesprek heb gemist. Als een curling coach probeer ik het pad voor ze vrij te maken en ze te beschermen voor obstakels. Het beste voor de student, dat willen we toch allemaal? Ja en nee. Sommige situaties kan ik niet veranderen en liggen buiten mijn verantwoordelijkheid. Hij moet zelf met zijn ouders in gesprek over de gameverslaving, zij moet zelf haar verdriet thuis durven tonen. Het is een stukje herkenning van mezelf in studenten wat het zo confronterend maakt. In plaats van het weer op mezelf te betrekken probeer ik om te denken en studenten juist te motiveren en in hun kracht te zetten.
Als ik terugdenk aan vroeger, was ik als peuter zo dom nog niet. Oké, het bijten in medepeuters was misschien niet zo aardig. Maar op die peuterspeelzaal leerde ik wat ik mijn studenten nu wil leren: soms moet je echt even doorbijten, om ergens te komen.
Alisa Lalicic is docent in het middelbaar beroepsonderwijs. Na een wereldreis van twee jaar was Alisa klaar om aan het werk te gaan. Met pedagogiek als achtergrond en de ervaringen van haar reis zijn de vakken burgerschap en sociale vaardigheden haar op het lijf geschreven. Binnen het MBO daagt ze studenten uit om zelf kritisch na te denken over de wereld. Haar columns zijn een manier om persoonlijke onderwijsavonturen te delen: ‘Want dan ben je nooit alleen.’
