Terwijl ik mijn jaarplanning bijwerkte voor het nieuwe schooljaar, viel mijn oog op de ingeplande toetsen. Wat zijn het er toch veel. Ik voel geen behoefte om over die hoeveelheid iets te zeggen, omdat de rest van Nederland dat al doet.
Ik moedig de kinderen in mijn groep aan om kritisch te denken en niet alles voor waar aan te nemen, dus ik volg de discussie met interesse. En omdat ik een nieuwsgierig aagje ben, ben ik in de vakantie in de historie gedoken van onze drang tot toetsen. Dat was interessanter dan ik dacht!
Wist je bijvoorbeeld dat de IQ-test heeft bijgedragen aan het verbieden van lood in verf en brandstof? In het begin van de jaren zeventig werd lood aan verf toegevoegd. Kinderen hadden al snel door dat een klein stukje verf lekker zoet smaakte. Loodvergiftiging werd een groot probleem, vooral onder kinderen. Een Amerikaanse arts ontdekte dat hij aan de melktanden van kinderen kon meten hoe ernstig de schade was en hij onderwierp een groot aantal kinderen aan verschillende tests, waaronder … de IQ-test. En wat bleek? Kinderen met een ietsepietsie te hoog loodgehalte in hun lijf scoorden al vier IQ-punten lager dan normaal. Na een strijd met de industrie én de overheid overtuigden wetenschappers hen ervan dat het blootstellen van de bevolking aan lood op de lange duur meer geld zou kosten (omdat er dus meer mensen met een lager IQ zouden zijn) dan het verbieden van het gebruik van lood in brandstof en verf.
Maar dat is natuurlijk niet waar de IQ-test oorspronkelijk voor bedacht was. De eerste serieuze poging tot het maken van een intelligentietest werd in Frankrijk gedaan. De Fransen zochten een manier om kinderen die niet konden meekomen in het schoolsysteem in een vroeg stadium te kunnen onderscheiden van kinderen die dat wel konden. De wetenschappers die de test bedachten, deden dit met goede bedoelingen. Zij redeneerden: als je weet op welke onderdelen een kind uitvalt, kun je het helpen. Maar zoals dat vaker gaat met goede bedoelingen, gingen ze ook hier een eigen leven leiden.
Die eerste IQ-test kwam onder vuur te liggen, vooral omdat deze gebaseerd en getest was op witte, Europese kinderen. Nu, na ruim honderd jaar, is de IQ-test volledig aangepast en proberen we zo objectief mogelijk vast te stellen of een kind in intellectuele ontwikkeling voor- of achterloopt op zijn leeftijdgenoten. Dat is wat het is. Meer niet. Het vertelt niets over of het kind opgroeit in een liefdevol of verscheurd gezin, over de vrienden die hij maakt en door wie of wat hij zich laat beïnvloeden, over de nare dromen die hij soms heeft of over zijn onzekerheid en twijfels over zichzelf, omdat niemand hem vertelt dat hij de moeite waard is. Het vertelt niets over zijn superfocus op reptielen of zijn desinteresse voor geschiedenis. Toch gebruiken wij intensief allerlei testen, hoewel we weten dat de uitkomst maar een klein stukje van het kind laat zien.
Laten we in het komende schooljaar alle toetsen die we (moeten) afnemen vooral inzetten om onze kennis over de kinderen te vergroten en ze te helpen waar ze struikelen. Hoe was het ook alweer? If you can’t beat them, join them. En wie weet kunnen we het klimaat nog redden met de IEP-toets of obesitas terugdringen met behulp van de Cito-toets.
