Onderweg voor een klein sanitair moment loop ik de dichtstbijzijnde toiletgroep binnen; leerling- of docententoilet, hoge nood vervangt de kieskeurigheid. Voor de deur staat Lorenzo uit klas 3. Een beetje zenuwachtig maar vriendelijk zegt hij me gedag. Eenmaal binnen lijkt het alsof ik op het toilet naast me twee mompelende jongensstemmen hoor. Na even goed luisteren wordt mijn vermoeden bevestigd. Dat is gek: twee knullen in zo’n klein hokje, druk in gesprek. Geconcentreerd probeer ik het gemompel een plek te geven, maar de muur is te dik. Ik loop mijn hokje uit en zie door het raampje van de deur van de toiletgroep Lorenzo druk met zijn telefoon in de weer. Kort daarna verstomt het geluid van de jongens naast mij.
Het kwartje valt, dit is ‘georganiseerd puberaal gedrag’. Twee man begaan de ‘misdaad’ en de derde staat op de uitkijk. De Sopranos, maar dan in het klein.
Terwijl ik even nadenk zie ik onder de deur van het toilet waar de heren zich hebben verschanst rookwolken omhoogkomen: de heren zijn aan het vapen! Een zoetige, niet nader te bepalen geur vergezeld de walm, watermeloen schat ik in. Ik moet toegeven dat de geur niet tegenvalt. Mijn vermoeden is dat mijn aanwezigheid is verraden door Lorenzo en dat dit de stilte verklaard. Ik doe alsof ik het toilet verlaat door de deur met veel bombarie open en dicht te doen, ondertussen naar Lorenzo gebarend dat ook hij betrapt is en zich koest moet houden.
Het kwartje valt, dit is ‘georganiseerd puberaal gedrag’.
Al snel lijkt Lorenzo wat minder trouw aan zijn maatjes geworden, en ziet hij het entertainmentgehalte van hetgeen dat staat te gebeuren in. Twee knullen samen in een toilethokje aan het vapen, die geen idee hebben dat de directeur ze opwacht. Via de socials heeft hij in no-time een groep medeleerlingen weten op te trommelen en deze staan giechelend en jolig voor de deur van de toiletgroep.
Na een paar minuten komen de heren naar buiten. Naast het feitelijke rookgordijn achter ze, trekken ze er zelf ook meteen eentje op. ‘Ehhhh, ik had een foto die ik Maarten wilde laten zien’, zegt Senna snel met een kleine glimlach. ‘En die is nogal “private” weet u.’ Op de gang barst de groep in lachen uit. Ik gebaar de heren mee naar mijn kantoor te komen en met het schaamrood op hun kaken lopen ze langs hun joelende klasgenoten. Ik besef dat een deel van de ‘straf’ zich al heeft voltrokken. Na een goed gesprek en een verkort blokrooster in de agenda vertrekken ze naar de les.
Terwijl ik mij later die dag op maak voor vertrek naar huis klopt er een man op de deur van het kantoor. Wat schuchter zegt hij de vape van zijn zoon op te komen halen. Die had ik van Maarten afgepakt met de mededeling dat zijn ouders hem aan het einde van de dag op konden halen. ‘Ik moet zeggen dat ik erg verbaasd ben dat u hier staat’, zeg ik tegen de vader. ‘Ik verwachtte eigenlijk niet dat ouders een vape ook daadwerkelijk zouden komen halen.’ ‘Ach ja, beter dan shag roken en daarbij, ze zijn ook niet goedkoop’, geeft hij aan.
En trouwens wat heeft hij erover te zeggen als vader? Hij is zelf fervent roker dus wie ben je dan om het vapen van je zoon te verbieden? Misschien bent u dan juist de persoon om aan te geven dat beginnen met roken niet de aanbeveling heeft, geef ik hem mee.
Hij is zelf fervent roker dus wie ben je dan om het vapen van je zoon te verbieden?
In alle hectiek die het vapen met zich meebrengt – van artsen die voorlichting geven, tot een verbod op smaakjes vanuit de overheid – toont deze normvervaging toch maar weer aan dat de gouden driehoek (ouder, school, leerling) op school cruciaal is voor de gezamenlijke verantwoordelijkheid. Hoeveel ouders halen de vape namelijk niet op, maar hebben wel degelijk zichzelf weten te overtuigen dat het vapen van zoon of dochter niet zo dramatisch is. Of hebben een opvoedkundige reden bedacht waarom ze hierin wel de eigen keuzes van hun kind willen aanmoedigen. Ga er maar aan staan, om je kind van deze hype te onthouden.
Ik herinner me dat ik vorig jaar met verbazing een groep leerlingen aansprak voor het toilet, toen de rookwalmen zelfs in de gang zichtbaar waren. ‘Dit kan echt niet jongens!’ begon ik mijn betoog. ‘Afgezien van de stomme keuze om te vapen, kan je niet op deze manier in school roken. De gang staat blauw!’ Hun zwijgzaamheid beschouwde ik als instemming met mijn uitspraak. ‘Nee, dat is waar meneer’, zei er eentje. ‘Maar het ruikt nu wel echt beter op de toiletten sinds we daar vapen, dat moet u toegeven’. Over normvervaging gesproken.
Danny Weeda is directeur van een kleine familiaire middelbare school. Hij heeft bijna twintig jaar voor de klas gestaan en staat nog steeds in goed contact met de leerlingen van zijn school. Met zijn frisse kijk op onderwijs stelt hij vaak en graag de vraag: waarom? Dat geeft mooie gesprekken en discussies die soms uitmonden in een artikel of column. ‘De wijze waarop de jeugd zich een weg baant door het leven is een eervol iets om getuige van te zijn en geeft verhalen voor het leven.’
