Iedere klas is een mengelmoes. Leerlingen verschillen van elkaar: niet alleen qua uiterlijk, maar ook op het gebied van culturele achtergrond en gedachtegoed. In deze multiculturele klassen is het soms een uitdaging om de verschillen in culturele achtergrond te overbruggen. Kunst- en cultuuronderwijs kan in dat geval uitkomst bieden.
Veel kinderboekenschrijvers en leraren ondertekenden de afgelopen maand de petitie van Rindert Kromhout. De petitie roept op om kunst en cultuur in het onderwijs te verankeren. Als hoofdpunten:
- Het is in een multicultureel Nederland van essentieel belang dat kinderen elkaars culturen en achtergronden leren kennen, zodat zij opgroeien tot verdraagzame volwassenen.
- Deze kennis kunnen ze het beste opdoen via onderwijs, echter krijgt het onderwijs daarvoor te weinig ruimte.
- Of hier aandacht aan wordt besteed, hangt momenteel nog af van de motivatie van de leraar. Dit zou niet moeten, maar een landelijk beleid moeten worden.
De kracht van kunst
Kunst en cultuur zijn een krachtig middel. Kinderboekenschrijver Rindert Kromhout legt in zijn lezing uit dat boeken, verhalen en andere cultuuruitingen bruggen bouwen en verbinden. Met dit creëren van verbinding in de samenleving moet je volgens hem juist beginnen in de klas: “Kinderen zijn juist nieuwsgierig en kijken hierdoor niet vreemd op van wat er allemaal in de wereld is en wat voor een mensen er in de wereld zijn. Kinderen zijn nieuwsgierig, volwassenen hebben een mening. Hoe sterker iemands mening, hoe zwakker zijn nieuwsgierigheid.”
Hij vervolgt zijn pleidooi: “Met de stortvloed aan meningen die kinderen zowel via sociale media als in de dagelijkse realiteit over zich heen krijgen, is het ontzettend belangrijk om juist de nieuwsgierigheid te voeden. Door al die meningen dreigt het ontstaan van ‘het vooroordeel’ en het daaruit voortkomende onbegrip en de respectloosheid. Om te voorkomen dat er een ‘wat de boer niet kent, dat vreet hij niet’ situatie ontstaat, is het zaak om via kunst en boeken de nieuwsgierigheid, de verbeelding en het inlevingsvermogen van kinderen te stimuleren. Kunst en cultuur zouden met grote vanzelfsprekendheid het belangrijkste vak moeten zijn.”
Culturele verschillen overbruggen
Uit het onderzoek Leraar in een multiculturele klas blijkt dat de taak van leraar in een multiculturele klas niet per se anders is, maar dat er wel meer van leraren wordt gevraagd. Het overbruggen van verschillen kan daartoe behoren. Want omgaan met die verschillen is tegenwoordig een 21e-eeuwse vaardigheid, zo blijkt uit de studie Omgaan met Culturele Diversiteit in het Onderwijs van SLO. Als je succesvol wil zijn in onze samenleving, dan vraagt dat ook om sociale vaardigheden: je moet effectief kunnen leren, werken en leven met mensen met verschillende etnische, culturele en sociale achtergronden.
Een perfecte plek
Uit het onderzoek Multiculturele contacten in het onderwijs blijkt dat contact tussen sociale of culturele groepen tot positievere houdingen ten opzichte van de ander kan leiden. Maar: vanzelfsprekend is dat niet. Samenwerken brengt mensen met diverse achtergronden dichter bij elkaar. De klas is dus een perfecte plek om verbinding te creëren; ook wanneer je als docent niet direct kiest voor kunst als middel. Wil je wel een begin maken met meer kunst, cultuur en verhalen in de klas? Dan kan dat heel laagdrempelig. Je hoeft er je lesprogramma niet eens direct op aan te passen. Als leraar kun je bij veel verschillende vakken verhalen voorlezen, een link met de lesstof is vaak niet moeilijk te vinden. Wel is het in dit kader van belang dat je als leraar op de hoogte bent en blijft van actuele en hedendaagse (kinder-)boeken.
Hoe leg jij in de klas verbindingen met behulp van kunst- en cultuuronderwijs? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
