Sir Ken Robinson vertelde het ons al in 2006: het onderwijs van nu is onvoldoende ingericht op de toekomst. Ondanks de vele hervormingen binnen scholen, is in veel gevallen nog sprake van docentgestuurd onderwijs in plaats van leerlinggestuurd onderwijs. Het concept ‘flipping the classroom’ biedt hiervoor een mooie tegentrend.
Veranderende rol van de docent
Flipping the classroom gaat niet alleen over het online zetten van video’s. Video’s alleen helpen leerlingen namelijk niet voldoende vooruit. Het pedagogisch model is van belang. De uitdaging zit ‘m er juist in om goed gebruik te maken van de tijd die je nu vrij hebt in je les. Uit veel voorbeelden blijkt dat het zogenaamde TPACK model daarbij essentieel is. In dit model staan zowel vakinhoudelijke, pedagogische en technologische kennis centraal. De theorie achter het concept kun je in deze video bekijken. Grofweg worden in het model de volgende stappen gezet:
-
- De leerlingen doen gezamenlijk een activiteit, oefening of experiment zonder dat ze inhoud aangereikt krijgen.
-
- Na de oefening gaan leerlingen zelf aan de slag met de inhoud, theorie en onderliggende concepten die de oefening verklaren. Dit kan dan met behulp van video of online toepassingen.
-
- Via verwerkingsopdrachten wordt er betekenis gegeven aan de lesstof. Hier is de docent ondersteunend.
-
- In de laatste fase wordt gereflecteerd op de resultaten door middel van presentaties en toepassingen. Dit gebeurt dan weer gezamenlijk.
Hoe deze aanpak er in de praktijk uit ziet, kun je zien in deze blogpost van Jackie Gerstein. Interessant is ook aan welke technische voorwaarden je moet voldoen om met dit concept aan de gang te gaan. Alle drie de video’s zijn ontwikkeld door Jelmer Evers van het UniC College in Utrecht en Kennisnet.
Voorbeelden uit de onderwijspraktijk
Steeds meer Nederlandse docenten besluiten met het concept aan de slag te gaan. Jelmer Evers en Frans Droog van het Wolfert Lyceum zijn twee voorlopers op dit gebied. Volgens Droog heeft het concept een positief effect op de resultaten van de leerlingen. De grootste winst voor hem is dat hij meer tijd in de klas heeft voor het individueel begeleiden van leerlingen en het beantwoorden van hun vragen. Daarnaast sluit het concept perfect aan bij de wens om meer te differentiëren in de klas; leerlingen gaan op hun eigen snelheid door de stof en bepalen zelf wanneer en hoe vaak ze de instructievideo’s bekijken. Bijkomend voordeel is dat leerlingen die een les missen deze gemakkelijk in kunnen halen. Wederom in hun eigen tempo en op hun eigen manier.
De start van een onderwijsrevolutie?
Flipping the classroom is geen wondermiddel, het is een start. Het werkt alleen als goed is nagedacht over het pedagogisch klimaat op school. Aan de slag gaan met het concept kost relatief veel tijd, maar als de lessen eenmaal gemaakt zijn, kun je ze gemakkelijk hergebruiken. Bovendien zijn de lessen, met de huidige technologie gemakkelijk te delen met anderen. Een belangrijke voorwaarde is dat je als docent het klassikaal lesgeven durft los te laten.
Het concept kent ook een aantal moeilijke kanten. Zo is het behoorlijk tijdsintensief en technisch uitdagend voor docenten om de video’s te produceren. Bovendien is het maar de vraag of leerlingen de video’s in hun eigen tijd gaan bekijken. Deze en meer didactische drama’s kun je terug lezen in deze blogpost.
Mooi is dat docenten die dit concept toepassen er veel aan doen om collega’s enthousiast te krijgen. Zo houdt een Amerikaanse leraar, Brian Bennett, een online spreekuur op maandagen. Als je benieuwd bent geworden, dan is het goed om de Flip de Klas wiki te bekijken en te volgen. Daar staan een hoop handige links met ervaringsverhalen, toepassingsmogelijkheden en bovendien een agenda met workshops die je kunt volgen.
Zou u met dit concept aan de slag willen gaan? Wat zijn volgens u de voor- en de nadelen?
Michiel Stadhouders – YoungWorks
Michiel Stadhouders van jongeren-communicatie-bureau YoungWorks presenteert komende vrijdag op het ToTaal congres de belangrijkste onderwijstrends voor dit schooljaar: wat is in en wat is uit? Alle ontwikkelingen die in toenemende mate van belang zullen zijn, passeren de revue. Kennis van deze trends helpt u uw leerlingen beter te begrijpen en biedt u de kans om uw lessen nog beter af te stemmen op de leerling van nu.
