Op alle middelbare scholen in Nederland hebben leerlingen wekelijks te maken met de afsluiting van een stuk leerstof. Soms gaat dat via een assessment, soms via een opdracht of stage en vaak betreft het een schriftelijke toets. Meestal wordt de afsluiting van de leerstof in stukjes geknipt tot overhoringen en volgt na een aantal weken een proefwerk over het geheel. De meeste leerlingen krijgen drie rapporten per jaar en per vak heeft de school daarvoor een vooraf bepaald aantal cijfers van de docent ontvangen.
door Allard Bijlsma van De Rode Planeet
Deze werkwijze staat steeds meer onder druk:
- Een leerling moet soms een lange periode leren, voordat er een toetsmoment is. Hierdoor weet een leerling niet of hij op de goede weg is en kan men bij een proefwerk voor vervelende verrassingen komen te staan. Een oplossing zou zijn om meer tussentijds formatief te toetsen. Dat kan in eigen tijd en via een eigen device.
- Er wordt na afloop vaak alleen naar het cijfer gekeken terwijl de leerling niet kan zien welke onderwerpen hij goed of minder goed heeft gemaakt. Soms scoort een leerling erg laag omdat hij de basis van de stof niet beheerst. Adaptief toetsen kan uitkomst bieden: De toets past zich dan direct aan aan wat de leerling wel en niet weet.
- Gemaakte overhoringen zijn na afloop niet beschikbaar als oefenmateriaal. Dit komt doordat docenten veelal weinig vragen tot hun beschikking hebben. Oplossing: gebruik maken van landelijke gemetadateerde itembanken. Voor steeds meer vakken zijn dergelijke verzamelingen beschikbaar.
- Omdat er zo weinig toetsmomenten zijn, is het voor scholen moeilijk te monitoren waar mogelijke problemen zich voordoen. Aangezien docenten zelf hun toetsen nakijken, is moeilijk in kaart te brengen waar verschillen tussen leerlingen en klassen vandaan komen. Oplossing: gebruik maken van learning analytics.
- Uit een cijfer blijkt niet of de leerling de stof op het juiste denkniveau beheerst. Een begrip reproductief beheersen is iets anders dan een begrip kunnen toepassen in een nieuwe situatie. Oplossing: gebruik maken van een taxonomie. Veel gebruikte voorbeelden hierbij zijn OBIT en RTTI. Ook andere metadata kan hierbij een rol spelen. Steeds meer digitale toetsen worden door uitgeverijen gemetadateerd aangeboden.
Digitale toetsing essentieel
Voor al bovenstaande oplossingen is een overgang van schriftelijke naar digitale toetsing essentieel. Leerlingen moeten thuis en op school én op ieder moment kunnen oefenen. Daar zijn devices voor nodig. Ouders willen niet alleen rapportcijfers zien maar ook zicht krijgen op de voortgang van hun kind. Daar moet het schooladministratiepakket klaar voor zijn. Op basis van de resultaten moeten vervolgoefeningen kunnen worden klaargezet. Daar zijn veel vragen op meerdere niveaus voor nodig. Op vaste momenten worden de analyses bekeken en op basis daarvan worden vervolgstappen genomen. Er is kennis nodig om dergelijke analyses te kunnen interpreteren. Nu doen docenten dat al soms, maar waarom mag een leerling dat zelf niet? En waarom gebeurt dat niet automatisch?
Lees verder op Toets VO
