Het huidige onderwijssysteem slaagt er niet in om leerlingen te motiveren. Althans, dat beweren onderwijsinnovators Sal Khan (Khan Academy) en dr. Sugata Mitra in de video ‘Future Learning’. Ook vakinhoudelijk mag het onderwijs op de schop: samenwerking is veel belangrijker dan kennis die altijd en overal online beschikbaar is.
Pedagogische tool
Volgens Mitra kunnen kinderen zichzelf vrijwel alles leren, zolang ze maar connected zijn met het internet en met andere leerlingen. Dat in combinatie met de afwezigheid van de docent is volgens hem een krachtige pedagogische tool om educatie te hervormen. Dit is de uitkomst van verschillende experimenten die hij uitvoerde onder kinderen die zonder toezicht toegang kregen tot het internet.
Flipping the classroom
Een ander concept waarbij het ‘online zijn’ centraal staat is het flipping the classroom-concept, maar hier is de docent juist van wezenlijk belang. Alle theoretische kennis kunnen de leerlingen in hun eigen tijd – bijvoorbeeld door middel van video’s – tot zich nemen. De duiding en verwerking vindt echter plaats in het klaslokaal onder begeleiding van de docent: “Leerlingen zijn tegenwoordig zo digitaal, dat het voor hen heel natuurlijk is om op deze manier lesstof te leren. In de les kan ik nu veel meer een-op-een bezig zijn en extra tijd steken in activerende didactiek,” aldus Jelmer Evers, docent op UniC in Utrecht.
Het valt dus te betwijfelen of leerlingen gebaat zijn bij het wegvallen van een docent. Maar de leerling die zichzelf alles kan leren is hoe dan ook een interessant uitgangspunt in de discussie over de toekomst van het onderwijs en de veranderende rol van de docent. Als het zo zou zijn dat leerlingen zichzelf vrijwel alles kunnen leren, waar vallen dan de gaten? Oftewel: wat kunnen ze zichzelf juist niet leren en waar blijft de docent broodnodig? De antwoorden op deze vraag zouden weleens een verassende visie op de toekomst kunnen vormen.
Samenwerking
Ook zien Kahn en Mitra een centrale rol weggelegd voor veel meer onderlinge samenwerking tussen leerlingen. Een al bestaand voorbeeld daarvan is de ‘collaborative classroom’: een onlineruimte waar leerlingen onderling of met de docent communiceren buiten de contacturen om. Leerlingen durven zo eerder vragen te stellen en werken op deze manier ook buiten de klas samen aan opdrachten of door elkaars vragen te beantwoorden.
Hun visie komt in grote lijnen overeen met het concept van The Studio School: een school waar je – dan wel middels projecten – werkt door te leren en leert door te werken. Niet het opdoen van theoretische kennis, maar de ervaringen door écht meewerken aan échte projecten vormen de spil van het onderwijs.
Uw mening
Natuurlijk zijn er veel verschillende visies, trends en ideeën over de toekomst van het onderwijs. Leerlingen zijn de toekomst, maar we weten niet hoe de toekomst er voor hen uitziet. Om die reden is het van belang om te blijven discussiëren en om uw mening en ideeën te laten horen. Wat vindt u van de uitspraken en visies in de video? En waar zijn volgens u docenten broodnodig als leerlingen zichzelf grotendeels zouden onderwijzen?
