In het onderwijs komt steeds meer aandacht voor het feit dat leerlingen verschillende leerstijlen hebben en dus ook op verschillende manieren leren. Deze reeks over leerstijlen behandelt verschillende aspecten van leerstijlen: de verschillende theorieën over leerstijlen worden besproken en de verschillende leerstijlen worden uitgewerkt. Dit vierde artikel in de serie over leerstijlen gaat over twee tegengestelde leerstijlen: de serialistische en de holistische leerstijl. We zullen zien dat beide stijlen hun sterke, maar ook zwakke eigenschappen hebben.
In de vorige aflevering van deze reeks zijn de vier spontane leerstijlen genoemd: de serialistische, de holistische, de versatilistische en de oppervlakkige leerstijl. In deze aflevering komen de serialistische en de holistische leerstijl aan bod. Deze stijlen zijn afkomstig uit de indeling van Pask en Entwistle. Er is een overlap met de leerstijlen van Vermunt: de serialistische leerstijl valt deels samen met ‘onthouden en uit elkaar halen’ (de reproductiegerichte verwerking), de holistische leerstijl met de betekenisgerichte verwerking. De indeling van Vermunt is met name gebaseerd op geïnduceerde leeractiviteiten (gestuurd door de docent), de indeling van Pask en Entwistle gaat over spontane leerstijlen.
Pask ontdekte bij onderzoek in de jaren zestig een interessant verschil in de aanpak van leertaken tussen holisten en serialisten: “een individuele leerling kan er goed in zijn dingen te zien als delen van een geheel” (de holist) of hij kan een speciale aanleg hebben om “deelproblemen op een rijtje te zetten die leiden tot de oplossing van een groot probleem (de serialist)”. Anders gezegd: de holist is gericht op synthese, de serialist is gericht op analyse. Beide leerstijlen hebben hun eigen voordelen en nadelen (zie bijlage). De ene leerstijl is niet beter dan de andere.
Docenten zullen hun leerlingen moeiteloos – globaal weliswaar – in deze leerstijlen kunnen indelen. Misschien heeft u als docent inzicht in uw eigen leerstijl en doceerstijl. Dan kunt u zich vast voorstellen hoe een les overkomt van een holistische leraar bij een serialistische leerling? Zij zal zeggen dat de leraar chaotisch les geeft. En andersom: Hoe komt de les van een serialistsche leraar over bij een holistische leerling? Hij zal de lessen van deze leraar maar saai vinden. Is daar een oplossing voor? Gelukkig wel. Daarover meer in de volgende afleveringen.
