Er zit vandaag een mail in mijn mailbox die boven alle andere mails uitspringt: ‘Shining Star completed a challenge.’ Het is niet waar! Shining Star is de nickname van mijn oudste dochtertje. Ze is acht en ze heeft zich vandaag aangemeld bij DIY, do it yourself. De mail vertelt mij dat haar project color changing milk de eerste stap naar becoming a chemist heeft afgerond. Ik heb altijd gedacht dat ze in mijn wiskundige voetsporen zou treden…
Worsteling
‘DIY is a club for Makers.’ Als DIY Maker voer je challenges uit, deel je werk met vrienden en verdien je patches voor specifieke skills. De website is werkelijk prachtig vormgegeven. De introfilm is zo mogelijk nog mooier. Maar waar ik als vader en onderwijsmens echt warm voor loop, is de manier waarop leren is vormgegeven. Ik werk als adviseur bij YoungWorks en houd mij voornamelijk bezig met (digitale) didactiek. Mijn werk bestaat uit het adviseren, begeleiden en trainen van directies en leraren. Daarnaast werk ik als lerarenopleider aan de Hogeschool Utrecht. Kortom, ik heb iets met leren.
Maar ik worstel er ook mee. Dan Meyer, docent wiskunde in Amerika en student aan Stanford, vraagt zich in een kort filmpje over de Khan Academy af hoe motiverend het is als het eerste wat je tegenkomt bij een nieuw onderwerp een saaie, betekenisloze uitleg is? En daar zit precies mijn worsteling. Ik vind het namelijk ontzettend leuk om iemand iets uit te leggen over wiskunde. Zet mij in een grote collegezaal voor een grote groep studenten en ik ben gelukkig. Tegelijkertijd weet ik dat de effectiviteit van die vorm, als het om leren gaat, niet echt groot is. Of zoals Westhoff het stelt: een ziekte kun je overdragen, kennis niet.
Leren is spelen
De bedenkers van DIY hebben goed gekeken naar wat werkt bij games. Als je drie challenges in een rubriek tot een goed einde brengt, dan ontvang je een patch. Die patches doen erg denken aan de game mechanic’ achievements, (meestal) virtuele representaties van een bereikt doel waarmee je kunt pronken. Maar wat ze bij DIY vooral goed hebben begrepen – denk ik – is dat leren met name spelen is. Leren is experimenteren, ontwerpen en ontdekken. Leren is objecten in je omgeving manipuleren en kijken wat er gebeurt.
De vraag is nu: hoe bereik je dat met de schoolvakken? Dan Meyer – ik noemde hem al – bewijst dat dat zelfs bij wiskunde mogelijk is. In zijn TED-talk Math class needs a makeover zit een prachtig voorbeeld over een wiskundeopdracht uit het boek waarbij leerlingen moeten uitrekenen hoe lang het duurt voor een bepaald aquarium gevuld is met water. In veel methodes wordt een groot deel van het werk, eigenlijk het meest interessante deel, uit handen van de leerlingen genomen: het zelf bedenken of ontdekken wat er toe doet om tot een goede oplossing te komen. In deelvragen met precies de juiste gegevens leidt het boek ze naar het juiste antwoord. Meyer doet dat anders. Hij kocht het aquarium, hing er een tuinslang in en filmde het vullen. Dat filmpje vertoonde hij in zijn klas. Nog niet halverwege ontstond er onrust en vroeg een leerling: “Ja, hallo… hoe lang duurt dat filmpje?” Goeie vraag! Wat er vervolgens gebeurt is dat leerlingen zichzelf vragen gaan stellen over welke informatie er toe doet, om een antwoord te vinden op die vraag.
Ja, dat wil ik!
Dit is een van de voorbeelden waarom ik een groot fan ben van Dan Meyer. Tegelijkertijd word ik onzeker. Ik ben beslist niet zo creatief als hij. Ik kan dat niet bedenken, maar ik kan het wel gebruiken. En dat geldt ook voor DIY. Als je door de ogen van een leraar naar alle challenges kijkt, dan zie je een heel groot deel van ons onderwijscurriculum. De kunst – denk ik – is om als leraar van waarde te zijn door tijdens en na ieder experiment de leerlingen te ondersteunen in de reflectie. Op proces, maar vooral ook op inhoud, zodat er transfer van het geleerde kan plaatsvinden.
Sterre gaat met plezier naar school. Hoewel er dagen zijn dat ze liever in bed blijft liggen of gaat turnen. Dat geldt ongetwijfeld voor ieder kind, onafhankelijk van de school waar hij of zij op zit. Maar toen ik vanavond thuiskwam en in een opwelling zei: “Hoe zou het zijn als er een school was zoals DIY?” werden haar ogen groot en begonnen te glimmen: “Ja, dat wil ik!” Komend weekend gaan we trouwens een mos graffiti maken.
Hoe denkt u dat het zou zijn als er een school was zoals DIY?
Michel van Ast – senior adviseur/trainer YoungWorks
