Goede vragen kunnen stellen is belangrijk. Voor het kind, maar ook voor de leerkracht. In het onderwijs worden veel controlevragen gesteld om te kijken of het kind de stof wel of niet begrepen of geleerd heeft. Hier draait het nu een keer om heel andere vragen. Vragen die de wereld even op zijn kop zetten.
Dit artikel is afkomstig uit het Praxisbulletin van november 2016 en is geschreven door Fabien van der Ham. Praxisbulletin is een praktisch, onafhankelijk vakblad voor basis- en speciaal onderwijs en verschijnt 10 keer per jaar. Elke maand delen we een speciaal geselecteerd artikel uit een eerder verschenen nummer! Meer weten? Kijk op praxisbulletin.nl.
Een kind schreef op een reflectieformulier over het maken van een werkstuk: ‘Ik heb geleerd dat ik eerst vragen moet hebben, voordat ik informatie zoek.’ Dat lijkt heel logisch, maar toch is het niet vanzelfsprekend. Het kind voegde eraan toe: ‘Eerst begon ik altijd zomaar ergens te lezen, bij Wikipedia of zo.’ Alle kennis die de mens heeft, is ooit ontstaan vanuit een vraag. Hieronder staan vier voorbeelden van lesgeven met vragen – of juist met antwoorden!
Waar is Dinges?
Start de dag eens met de vraag ‘Waar is Dinges?’ en kijk zoekend rond. De kinderen zullen verbaasd reageren. Als er iemand afwezig is, zullen ze misschien zeggen: ‘Bedoel je Karel?’ Maar die bedoel je niet. Ga bijvoorbeeld zo verder: ‘Nee, dat nieuwe meisje.’ De klas: ‘Nieuwe meisje? Er is toch geen nieuw meisje?’ Houd dit toneelstukje een tijdje vol en leg dan uit dat het een grapje was. Stel dan de vraag: ‘Als Dinges er echt zou zijn, wat zou je dan aan haar willen vragen?’ Alle kinderen schrijven één vraag op. De vragen worden door de groep beantwoord door een rollenspel te spelen. Steeds gaat een kind voor de klas staan alsof het Dinges is.
Mogen verkouden sterren slapen?
Er bestaan ook vragen waar je zelf niet gauw op zou komen, zoals ‘Kunnen regenbogen praten?’. Toch zijn ze grappig en leuk om over na te denken. Jullie kunnen samen zulke vragen maken door woorden willekeurig te combineren en hier een gedicht van te maken. Het werkblad Vragengedicht, waar verschillende los te knippen stroken met woorden staan, helpt daarbij. Door de stroken met woorden omhoog en omlaag te schuiven ontstaan grappige combinaties, zoals: Willen leeuwen bungeejumpen? Deze vragen kunnen de kinderen op hun werkblad schrijven zodat een vragengedicht ontstaat. Nu kun je met de groep gaan filosoferen over de vragen.
Waarom? Omdat…
Waarom zou je dit spel spelen? Omdat de maan soms half is. In dit spel krijg je hilarische antwoorden. Geef alle kinderen een briefje. Laat ze daarop een waarom-vraag schrijven. Dan vouwen de kinderen hun briefje dubbel en geven het door aan een ander kind. Die mag het briefje niet lezen en dus blijft het dubbelgevouwen. Vervolgens schrijven de kinderen een willekeurig omdat-antwoord op. Nu geven de kinderen de briefjes nog eens door en vervolgens vouwen ze het briefje open en lezen ze het voor. Het resultaat is een (meestal grappig) antwoord dat niet bij de vraag past.
Het antwoord als vraag
Begin eens met het antwoord. Laat kinderen vragen verzinnen die leiden tot alleen dat antwoord. Bijvoorbeeld: Het antwoord is ‘appel’. Welke vraag kun je daarbij stellen? Meer lezen? Download nu het complete artikel uit Praxisbulletin!
Wat is de leukste vraag die jij de afgelopen tijd gehoord hebt in de klas? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
