Ik ben toetsmoe! Niet alleen studenten rennen van toets naar tentamen en vliegen onder prestatiedruk naar ieder beoordelingsmoment. Ook als docent voel ik de behoefte om het systeem te laten vertragen, de tijd te nemen om meer stil te staan bij de leerling zelf.
Minder focus op de toetsen – het tastbare resultaat – en juist meer aandacht bij wat en waarom iemand iets voelt. Dit laatste heeft effect op het beoogde resultaat en de ontwikkeling waar je naartoe wilt groeien, ook wel ‘ontwikkelingsgericht leren’ of ‘formatief evalueren/leren’ genoemd.
Persoonlijke groei en het proces
Ik ben blij met deze benadering. De focus ligt niet op cijfers, maar op persoonlijke groei en het proces in plaats van op het eindresultaat. Ik voel deze behoefte niet alleen, ik deel hem ook met medestudenten en collega’s. De prestatiedruk is de afgelopen jaren toegenomen, wat een verklaring kan zijn voor de vermoeidheid onder jongeren. Die druk komt ergens vandaan. Sommigen denken dat het komt door de toegenomen focus op cijfers en diploma’s, anderen geven sociale media de schuld. Naar mijn idee gaat het om een combinatie van factoren.
Verslaafd aan erkenning
Op sociale media delen we regelmatig onze status en hopen we op respons vanuit ons netwerk. Dit vinden we heel normaal. Aan de andere kant leven we in een digitale maatschappij waarin we overprikkeld raken van de hoeveelheid informatie. Apps en het internet eisen voortdurend onze aandacht op en we raken verslaafd aan erkenning.
Steeds vaker tonen we online ons gevoel met behulp van emoji-taal. Dagelijks wordt een enorme hoeveelheid likes uitgedeeld die worden ontvangen als tienen. Op sociale media drukken we gemakkelijk onze gevoelens uit. Laten we zien wie we zijn en wat we doen. De likes op foto’s en andere posts staan dan voor waardering, persoonlijke groei en het proces.
Kans voor ontwikkelingsgericht leren
Bij deze erkenning en beloning voor onze posts komt het knuffelhormoon oxytocine vrij. Door dit natuurlijke hormoon voelen we ons gelukkig. Het zorgt voor een gevoel van vertrouwen en verbondenheid. Het dagelijkse gebruik van sociale media en het algoritme erachter kun je ook zien als kans/vergelijking voor het ontwikkelingsgericht leren. Het is belangrijk om een persoonlijke identiteit te ontwikkelen en om kennis en vaardigheden op te doen. Dit stimuleert zelfregulatie en zorgt voor actieve betrokkenheid bij het leerproces.
Online communiceren we op een andere manier met elkaar dan in de offline-wereld. Naast het uitdelen van likes wordt er ook vaker gecommuniceerd met emoji’s dan alleen met woorden. Dit komt doordat emoji-taal je gevoelens ondersteunen. Kortom: door de opkomst van sociale media en het gebruik van emoji’s is onze manier van communiceren revolutionair veranderd. In onze vrije tijd is dit compleet geaccepteerd, maar in het onderwijs weten we nog niet goed of en hoe we hiermee moeten omgaan.
Van wie ben ik, naar wat voel ik?
Soms merk je dat een leerling niet lekker in z’n vel zit of ander gedrag laat zien dan normaal. Als je aan de leerling vraagt hoe het met hem gaat, is het negen van de tien keer het wenselijke antwoord ‘goed’. Dit is overigens niet alleen zo bij leerlingen. We doen dit bijna allemaal. Pas als je doorvraagt wordt duidelijk dat dit niet altijd het geval is.
Toch vinden we dit vaak moeilijk. Hoe ver kun je als docent gaan, welke vragen kun je stellen en hoe diep wil je gaan met een leerling? In het spel Wat voel ik? ga je elkaar op basis van emoji’s vragen stellen op basis van gevoelens en emoties. Tijdens het spelen van het spel praten leerlingen op een eenvoudige en toegankelijke manier over hoe ze zich voelen. Hiermee wordt emoji-taal op professionele wijze een onderdeel van het onderwijs.
Geïnteresseerd?
Ik zou het spel Wat voel ik? graag vaker willen inzetten bij geïnteresseerde vakgenoten in de bovenbouw van het basisonderwijs, in het voortgezet onderwijs en hoger; waar leerlingen al gebruikmaken van het emoji-toetsenbord op hun smartphone en sociale media.
Ben jij geïnteresseerd in Wat voel ik? Van Maud Donga? Laat dan een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
