Feedback geven kan iedereen, maar hoe zorg je er als docent voor dat jouw leerlingen ook echt iets leren van die feedback? Michel van Ast is van oorsprong wiskundedocent en geeft nu onder meer trainingen over effectieve feedback in het onderwijs. ‘Effectieve feedback zet een leerling aan tot de volgende stap in het leerproces.’ In dit interview deelt Michel van Ast tips met Onderwijs van Morgen over effectieve feedback en hoe je dit het beste inzet.
Bij het geven van feedback kan veel goed, maar ook veel fout gaan, stelt Michel van Ast, trainer en eigenaar van OnderwijsArena. ‘Denk aan het geven van teveel feedback of feedback geven op een onhandig moment.’ Daarom is het volgens hem belangrijk dat je nadenkt over hoe je feedback geeft en wat een leerling daarvan opsteekt. ‘Het geven van een cijfer is een vorm van feedback, maar twee leerlingen die beiden een zes halen, maken niet per se dezelfde fouten. En een goed cijfer voor een eindproduct zegt niets over het proces, terwijl dat ook belangrijk is.’
Verschillende manieren van feedback geven
Bij een fout antwoord kun je op verschillende manieren feedback geven. Denk aan correctieve feedback waarbij je aangeeft wat wél het goede antwoord is. Of directieve feedback waarbij je de leerling informeert hoe deze het beter kan doen, bijvoorbeeld: ‘Je moet eerst aftrekken en dan optellen’. En als derde constructieve feedback: geef aan wat er misgaat en vraag de leerling hoe hij of zij het anders kan doen en waarom. Bij het geven van effectieve feedback komen onder meer deze vormen van feedback samen. Bij effectieve feedback gelden daarnaast ook andere vuistregels:
- Wacht niet te lang en geef zo snel mogelijk feedback.
- Koppel feedback aan de leerdoelen en succescriteria.
- Feedback moet aanzetten tot actie.
- Gebruik feedback als startpunt en niet als eindpunt.
- De tijd en energie die je in feedback steekt, staat in verhouding tot het resultaat ervan.
Hoe geef je effectieve feedback?
Leerlingen zijn vaak gefocust op het eindcijfer en of ze de opdracht hebben gehaald, in plaats van op de feedback en wat ze hebben geleerd. Dat kan ervoor zorgen dat een leerling bij de volgende toets, opdracht of het eindproduct dezelfde fout maakt. Bij het geven van effectieve feedback zijn er verschillende manieren die zorgen dat de leerling echt iets met jouw feedback doet én daarvan leert. Bijvoorbeeld:
- Laat de leerling een nieuwe versie van de opdracht inleveren.
- Laat de leerling een vergelijkbare opdracht doen.
In beide gevallen laat je de leerlingen vertellen of opschrijven wat ze met de feedback hebben gedaan. ‘Zo daag je leerlingen echt uit met de feedback aan de slag te gaan en zetten ze de volgende stap in het leerproces.’
Effectief feedback geven hoeft niet veel tijd te kosten
Het is een misvatting dat feedback geven altijd veel tijd kost. Als jij een leerling een reactie geeft op zijn of haar antwoord op een vraag, is dat al feedback. Wel is het volgens Michel van Ast belangrijk welke vraag je dan stelt. ‘Het antwoord van een leerling op een open vraag die aan het denken zet, zegt veel meer over het beheersingsniveau dan het antwoord op een gesloten vraag. En het is belangrijk hoe je reageert, liever constructief dan correctief of directief. Effectieve feedback geven zit dus al in de kleine dingen.’
Kleurenfeedback en peerfeedback
Kleurenfeedback en peerfeedback zijn twee vormen die minder inspanning van jou vragen, maar wel veel opleveren. Bij kleurenfeedback geef je met kleuren aan wat voor soort fout een leerling maakt. Neem bijvoorbeeld een rekenopdracht. De kleur geel staat voor een rekenfout, de kleur groen voor ‘niet volledig’, de kleur paars voor een fout in de rekenvolgorde en oranje voor een notatiefout. ‘Zo geef je leerlingen een idee in welke richting ze moeten zoeken. Het kost jou minder tijd en zet leerlingen aan tot actie.’
Bij peerfeedback laat je leerlingen elkaar feedback geven. Kijken naar elkaars werk geeft nieuwe inzichten en laat leerlingen nadenken over hun eigen werk. Bij peerfeedback zien leerlingen dat klasgenoten soms ook worstelen met een opdracht. Bovendien spreken ze elkaars taal. ‘De video Austin’s butterfly is een mooi voorbeeld van peerfeedback. In de video zie je jonge kinderen feedback geven op elkaars tekening. Ze weten dat feilloos te doen.’
Check altijd of de leerling feedback begrijpt
Michel van Ast heeft nog één laatste advies: check altijd of een leerling de feedback begrijpt. ‘Als feedback niet goed aankomt, kan een leerling er niets mee. Wat je kunt doen is de feedback anders verwoorden of een aanwijzing geven. In het boek Feedback in de klas staat een vijfstappenplan voor feedback geven. Ik raad iedereen het boek aan. Het is een handreiking hoe je feedback zo effectief mogelijk kunt maken, ook als je maar beperkt de tijd hebt.’
Wil je meer over feedback lezen?
Op Onderwijs van morgen verschenen artikelen binnen het thema feedback:
- Hoe geef je bij kinderen aan dat iets fout is?
- Individuele feedback = maximaal resultaat?
- Favoriete educatieve apps: feedback
Hoe geef jij feedback aan je leerlingen? En welke manier werkt goed voor jou? Laat het ons weten in onderstaand reactieformulier.
